بازار؛ گروه صنعت: اقتصاد ایران در تنگنای تحریم ها قرار دارد و هر روز خبر تازه ای به گوش می رسد که حلقه تحریم ها تنگ تر شده است. در چنین شرایطی حمایت از تولید و صنعت راهبردی اساسی برای عبور از محدودیت هاست، به همین دلیل باید سیاست ها در مسیری باشد که عوامل مخل تولید کنار گذاشته شود. در همین راستا قانون مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی را می‌توان نقطه عطفی در اقتصاد ایران دانست، سیاستی که با کاهش نقش دلالی در بازارهای دارایی، سود را از دست واسطه‌ها خارج کرده و به زنجیره تولید و توزیع منتقل می‌کند. این تغییر نه تنها به تقویت تولید داخل کمک خواهد کرد، بلکه حاشیه سود صنایع را افزایش داده و زمینه‌ساز رشد پایدار اقتصادی می‌شود.
یکی از مهم‌ترین آثار این قانون، تغییر مسیر سرمایه‌ها از فعالیت‌های غیرمولد به سمت تولید است. در شرایطی که بخش بزرگی از سرمایه‌ها به خرید و فروش‌های سوداگرانه در بازارهایی چون مسکن، ارز، خودرو و طلا اختصاص یافته بود، وضع مالیات بر این معاملات کوتاه‌مدت و غیرمولد باعث می‌شود جذابیت آن‌ها کاهش یابد و سرمایه‌گذاران به سمت فعالیت‌های مولد حرکت کنند. نتیجه چنین روندی، افزایش سرمایه‌گذاری در صنایع داخلی و تقویت ظرفیت تولید خواهد بود.
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عمعتقد است که اجرای مالیات بر سوداگری انگیزه دلالی را کاهش داده و سود حاصل از تولید به جای آنکه در چرخه واسطه‌گری هدر رود، به زنجیره تولید و عرضه منتقل می‌شود
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون اصل نود قانون اساسی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با بازار گفت: در ساختار فعلی اقتصاد، بخش قابل توجهی از سود ناشی از تولید به واسطه‌ها و دلالان می‌رسد. این گروه‌ها با خرید و فروش‌های مکرر و ایجاد تقاضای کاذب، قیمت‌ها را بالا برده و سهم تولیدکننده از سود واقعی را کاهش می‌دهند. اجرای مالیات بر سوداگری انگیزه دلالی را کاهش داده و سود حاصل از تولید و توزیع به جای آنکه در چرخه واسطه‌گری هدر رود، به زنجیره تولید و عرضه منتقل می‌شود. این امر موجب افزایش حاشیه سود تولیدکنندگان و توان بیشتر آنان برای توسعه خطوط تولید، ارتقای کیفیت محصولات و سرمایه‌گذاری در نوآوری خواهد شد.
وی افزود: تأثیر این قانون بر صنایع کلیدی نیز قابل توجه است. در صنعت مسکن و مصالح ساختمانی، کاهش معاملات سوداگرانه موجب تقویت تقاضای واقعی می‌شود و تولیدکنندگان مصالح می‌توانند با ثبات بیشتری برنامه‌ریزی کنند. در صنعت خودرو، حذف بخش بزرگی از سود واسطه‌گری باعث کاهش فاصله قیمت کارخانه و بازار شده و سود به جای دلالان، به تولیدکنندگان و شبکه توزیع رسمی می‌رسد. همچنین در صنایع انرژی و فلزات، کاهش جذابیت سفته‌بازی در بازارهای طلا و ارز سرمایه‌ها را به سمت صنایع پایه مانند فولاد، پتروشیمی و انرژی هدایت می‌کند و ظرفیت تولید داخلی افزایش می‌یابد.
حاجی‌دلیگانی، ادامه داد: این قانون با کاهش تقاضای کاذب موجب تثبیت قیمت‌ها در بازارهای دارایی و کاهش فشار تورمی بر صنایع خواهد شد. ثبت و رهگیری معاملات، امکان فرار مالیاتی را کاهش داده و فضای رقابتی سالم‌تری برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند. علاوه بر این، افزایش سود در زنجیره تولید منابع مالی بیشتری برای سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید و ایجاد فرصت‌های شغلی فراهم می‌سازد.
البته اجرای موفق این قانون نیازمند زیرساخت‌های نظارتی دقیق و سامانه‌های هوشمند برای رصد معاملات است. همچنین باید سیاست‌های مکملی مانند تسهیل دسترسی تولیدکنندگان به منابع مالی، کاهش هزینه‌های انرژی و حمایت از صادرات در کنار این قانون اجرا شود تا اثرگذاری آن به حداکثر برسد. از این رو می‌توان گفت مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی ابزاری راهبردی است که سود را از دست دلالان خارج کرده و به زنجیره تولید و توزیع منتقل می‌کند. این تغییر نه تنها حاشیه سود صنایع داخلی را افزایش می‌دهد، بلکه سرمایه‌ها را به سمت فعالیت‌های مولد هدایت کرده و زمینه رشد پایدار اقتصاد را فراهم می کند. اگر این قانون با نظارت دقیق و سیاست‌های حمایتی همراه شود، می‌تواند به یکی از مؤثرترین ابزارهای تقویت تولید داخل و کاهش وابستگی به فعالیت‌های غیرمولد تبدیل شود.
مالیات بر سوداگری نقدینگی را مدیریت می کند
در حال حاضر اجرای قانون مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی بیشترین اثر را بر صنایعی خواهد گذاشت که طی سال‌های اخیر بیش از همه تحت فشار فعالیت‌های غیرمولد و دلالی قرار گرفته‌اند. این صنایع به دلیل جذابیت بالای معاملات کوتاه‌مدت، همواره محل ورود سرمایه‌های سوداگرانه بوده‌اند و اکنون با اعمال این مالیات می‌توانند نفس تازه‌ای بکشند و سود واقعی را به جای واسطه‌ها به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان منتقل کنند.
صنایع فلزی و ساختمانی یکی از اصلی‌ترین حوزه‌های تحت تاثیر سوداگری بازار مسکن ایران است. خرید و فروش‌های مکرر واحدهای مسکونی با هدف کسب سود کوتاه‌مدت، قیمت‌ها را به شدت افزایش داده و فشار سنگینی بر خانوارها وارد کرده است. به همین دلیل ساخت و ساز کاهش یافته و تولیدکنندگان مصالح با رکود مواجه شده اند هرچند قیمت محصولات انها سر به فلک کشیده است. از این رو با اجرای مالیات بر معاملات سوداگرانه، انگیزه خریدهای غیرمصرفی کاهش می‌یابد و تقاضای واقعی تقویت می‌شود. این روند به تولیدکنندگان مصالح ساختمانی، پیمانکاران و سازندگان امکان می‌دهد با ثبات بیشتری فعالیت کنند و سود حاصل از تولید به جای دلالان، به زنجیره ساخت‌وساز برسد.
به گفته محمد دارایی بازار فلزات پایه مانند فولاد، مس و آلومینیوم در معرض نوسانات شدید ناشی از سفته‌بازی قرار گرفته است. با اجرای این قانون سرمایه‌ها به سمت توسعه معادن و صنایع فلزی هدایت می‌شوند و ظرفیت تولید داخلی افزایش می‌یابد
بازار خودرو نیز سال‌هاست محل فعالیت واسطه‌ها و دلالان بوده است. اختلاف شدید میان قیمت کارخانه و بازار، بخش بزرگی از سود را به جیب واسطه‌ها، منتقل و تولیدکنندگان را از بهره‌برداری واقعی محروم کرده است. با اعمال مالیات بر سوداگری، خرید و فروش‌های واسطه‌ای کاهش می‌یابد و سود به جای دلالان، به تولیدکنندگان خودرو و قطعه‌سازان می‌رسد. این امر می‌تواند به افزایش سرمایه‌گذاری در خطوط تولید، ارتقای کیفیت و توسعه فناوری‌های نوین در صنعت خودرو منجر شود.
محمد دارایی کارشناس صنعت در گفتگو با بازار اظهار کرد: در صنایع فلزی و معدنی نیز معاملات سوداگرانه نقش پررنگی داشته است. بازار فلزات پایه مانند فولاد، مس و آلومینیوم در معرض نوسانات شدید ناشی از سفته‌بازی قرار گرفته و همین امر برنامه‌ریزی تولیدکنندگان را دشوار کرده و هزینه‌های تولید را بالا برده است. اجرای مالیات بر سوداگری سرمایه‌ها را به جای ورود به چرخه معاملات کوتاه‌مدت، به سمت توسعه معادن و صنایع فلزی هدایت می‌کند، عاملی که می‌تواند ظرفیت تولید داخلی را افزایش داده و جایگاه ایران را در بازارهای منطقه‌ای و جهانی تقویت کند.
وی افزود: رشد بازار ارز و طلا نیز به طور غیرمستقیم بر نقدینگی صنایع اثرگذار بوده است، تصریح کرد: سفته‌بازی در این بازارها موجب بی‌ثباتی نرخ ارز و افزایش هزینه‌های تولید شده است. با کاهش جذابیت معاملات سوداگرانه، ثبات نسبی در بازار ارز ایجاد می‌شود و صنایع انرژی و پتروشیمی می‌توانند با پیش‌بینی‌پذیری بیشتر، پروژه‌های توسعه‌ای خود را اجرا کنند.
دارایی ادامه داد: البته در بازار محصولات کشاورزی و مواد غذایی نیز واسطه‌گری و دلالی نقش پررنگی داشته است. خرید و فروش‌های سوداگرانه در این حوزه موجب افزایش قیمت‌ها و فشار بر مصرف‌کنندگان شده است. با اجرای مالیات بر سوداگری، سود به جای دلالان به کشاورزان و تولیدکنندگان مواد غذایی منتقل می‌شود و این امر می‌تواند به افزایش امنیت غذایی و پایداری تولید کمک کند. در مجموع، بیشترین اثر مالیات بر سوداگری بر صنایعی خواهد بود که بیشترین آسیب را از فعالیت‌های غیرمولد دیده‌اند؛ یعنی مسکن، خودرو، فلزات، انرژی و حتی کشاورزی. این قانون با کاهش نقش واسطه‌ها، سود را به زنجیره تولید و توزیع بازمی‌گرداند و زمینه را برای افزایش سرمایه‌گذاری، ارتقای کیفیت و رشد پایدار صنایع داخلی فراهم می کند.
