بانک مرکزی درحالی از عرضه ۷۰میلیارد دلار برای تامین کالاهای اساسی و نیاز واردکنندگان با نرخ ارز ترجیحی و نیمایی سخن می گوید که به گفته کارشناسان این امر باید آثار خود را بر سفره مردم بجای گذارد.
بازار؛ گروه بانک و بیمه: سیاست بانک مرکزی با هدف ثبیت نرخ ارز در بازار هر چند در نیمه نخست سال گذشته تا حدودی موفقیت آمیز بود و توانست نرخ دلار را برای چند ماه در کانال ۴۰ هزار تومان باقی بگذارد اما این اقدام با شوکی که در پی بروز جنگ بین رژیم صهیونیستی با نیروهای حماس در غزه ایجاد شد، اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داد، رخدادی که موجب شد از ماههای پایانی سال تاکنون بازار ارز از ثبات قیمتی خارج و قیمت این کالا در بازار به شدت در مسیر رشد قرار گیرد.
البته رئیس کل بانک مرکزی اخیرا در گزارش اعلام کرد؛ این بانک طی سال گذشته با اجرای سیاست تثبیت، ۷۰ میلیارد دلار را برای تامین کالاهای اساسی و نیاز وارد کنندگان با نرخ ارز ترجیحی و نیمایی تامین کرد، سیاستی که قرار است در سال جاری در مورد نیاز وارد کنندگان نیز در دستور کار قرار گیرد، به گفته فرزین امروز هیچ کس نمی تواند ادعا کند که کالای قانونی با نرخ ارز ۶۰ هزار تومانی وارد کرده است، اما در مقابل کارشناسان اقتصادی می گویند؛ با وجودی که این مقدار ارز به کالاهای اساسی و یا برای وارد کنندگان اختصاص یافته است، پس چرا سفره مردم کوچکتر شده و نرخ ارز در بازار آزاد افزایش چشم گیری داشته است.
بخش عمده ارزهای تخصیصی از سوی بانک مرکزی آنگونه که مشخص است به واردکنندگان تعلق گرفته و آنها کالاهایی وارد کرده اند که مردم با قیمت بالا و نزدیک به ارز آزاد آن را در بازار تهیه می کنند، ارزپاشی ها به بازارهایی اصابت کرده که منفعت آن به صورت مستقیم به مردم نرسیده است
ارزپاشی که به نفع واردکنندگان تمام می شود!
ارزی که هر چند به دلایلی چون ایجاد تنش در منطقه و اتفاقات سیاسی و بین المللی موجب شد تا نرخ آن تغییر کند ولی از طرفی برنامه ریزیها و سیاست گذاری های بانک مرکزی نیز به گونه ای نبوده است که بتواند تحولی را در اقتصاد و معیشت مردم ایجاد کند چرا که به جای توجه به رونق همه بازارها متاسفانه بازار سفته بازی و ورود نقدینگی به بازارهای غیر مولد فعال بوده و خیلی از بازارهای رسمی چون بازار سرمایه، حوزه های کسب و کار و بنگاههای اقتصادی هم اکنون شرایط مناسب و مساعدی ندارند، از سویی رفاه نسبی نیز برای مردم با اختصاص این همه ارز ایجاد نشده است.
بخش عمده ارزهای تخصیصی از سوی بانک مرکزی آنگونه که مشخص است به واردکنندگان تعلق گرفته و فعالان اقتصادی حوزه واردات نیز کالاهایی وارد کرده اند که مردم با قیمت بالا و نزدیک به ارز آزاد آن را در بازار تهیه می کنند، در چنین شرایطی معلوم نیست که سیاست های بانک مرکزی بیشتر به خاطر توسعه و ترقی بخش تولید و رونق اقتصادی کشور و خانوارها بوده است یا اینکه ارزپاشی ها به بازارهایی اصابت کرده است که منفعت آن به صورت مستقیم به مردم نرسیده است و چه بسا واردکنندگان از آن منتفع شده اند.
در تمام دنیا سیاست های تشویقی معمولا برای صادرکنندگان است چرا که آثار حمایت از بخش تولید به خود مردم و اقتصاد کشور بر می گردد، اما در ایران چنین فرایندی بعضا به نفع واردکنندگان و به زیان مردم و فعالان بخش تولید تمام می شود
صادرکنندگان باید مورد تشویق و حمایت قرار گیرند نه واردکنندگان
برزو حق شناس، کارشناس بازار در گفتگو با خبرگزاری «بازار» راجع به تاثیرگذاری رشد نرخ ارز در معیشت مردم، بنگاههای اقتصادی و بازارهای سرمایه گذاری، گفت: افزایش نرخ ارز طی چند هفته اخیر بی تردید آثار خود را در هفته های پیش روی بر معیشت مردم و فعالان اقتصادی برجای می گذارد چرا که همه کالاها و خدمات با رسیدن نرخ دلار به ۶۴ هزار تومان، نرخ آنها نیز متناسب با رشد نرخ ارز تغییر خواهند کرد این افزایش قیمت اگر چه بخش عمده آن متاثر از رخدادهای سیاسی و مسائل بین المللی در منطقه است ولی نباید عدم مدیریت صحیح در این بازار نیز نادیده گرفته شود.
وی با بیان اینکه قیمت ارز در سامانه نیما ۴۱ هزار تومان است یعنی تولید کننده بایستی با این رقم ارز مورد نیاز خود را برای واردات مواد اولیه و … وارد کند، افزود: در تمام دنیا سیاست های تشویقی معمولا برای صادرکنندگان است چرا که آثار حمایت از بخش تولید به خود مردم و اقتصاد کشور بر می گردد اما اکنون واردکنندگان نیز ارز نیمایی دریافت می کنند و آن را به واردات کالاهایی اختصاص می دهند که خیلی از کالاهای وارداتی هم اکنون با نرخ ارز آزاد به دست مصرف کننده در بازارمی رسد، فرایندی که بعضا به نفع واردکنندگان و به زیان مردم تمام می شود.
متاسفانه بانک مرکزی در اجرای طرح و سیاست ها خود نگاه کارشناسانه ای به بازار سرمایه ندارد و گویا این بازار مهم اقتصادی را رقیب خود می داند و با اقدامات خود اجازه ورود نقدینگی به بازار سرمایه را نمی دهد
ورود نقدینگی به بازارهای سفته بازی و غیر رسمی
این کارشناس بازار خاطرنشان کرد: وقتی بانک مرکزی مدعی است که ۷۰ میلیارد دلار ارز را به واردکنندگان، فعالان اقتصادی و تامین کنندگان کالاهای اساسی طی سال گذشته اختصاص داده است بنابراین باید مشخص شود که چرا قیمت کالاها هم اکنون در بازار بالاست و این مقدار ارز نتوانسته است تاثیر چندانی بر معیشت مردم و بخش تولید برجای گذارد. اکنون فاصله بین نرخ ارز آزاد با نیمایی و ترجیحی تقریبا ۵۰ درصد است که این توزیع ارز تا حدی می تواند بخشی از آن توزیع رانت باشد.
حق شناس اضافه کرد: اجرای سیاست های پولی توسط بانک مرکزی اکنون به گونه ای است تا تورم کنترل شود این اقدام هر چند درست است ولی چنین برنامه ریزی و سیاست گذاری هایی نباید طوری باشد که بازار سرمایه روز به روز به سردی بگراید و بازار سفته بازی گرم شود. متاسفانه بانک مرکزی در اجرای طرح و سیاست ها خود نگاه کارشناسانه ای به بازار سرمایه ندارد و گویا این بازار مهم اقتصادی را رقیب خود می داند و با اقدامات خود اجازه ورود نقدینگی به بازار سرمایه را نمی دهد به طور مثال اجرای طرح عرضه شمش طلا و سکه باید از طریق بورس کالا انجام شود و مجوز اجرای چنین طرح هایی را از شورای عالی بورس بگیرد اما توجه ای به بورس ندارد.
وی افزود: زمانی که اجرای برخی سیاست پولی مانعی برای رشد و رونق بازار سرمایه و دیگر بازارهای سرمایه گذاری می شود در مقابل بازارهای غیر مولد فعال و پر رونق خواهند شد و سرمایه ها جذب چنین بازارهایی که عایده چندانی برای رونق اقتصادی و اشتغال و … ندارند می شود این روند باعث خواهد شد که قیمت ها مثلا در بازار مسکن سر به فلک بکشد و از طرفی انگیزه چندانی برای سرمایه گذاران بورسی ایجاد نشود.
ارزپاشی ارزان و رشد قیمت آن در بازار آزاد هنوز آثار خود را در سفره های مردم نشان نداده است چرا که قیمت دلار در بازارهای رسمی ۴۱ هزار تومان و دلار آزاد ۶۴ هزار تومان است و این فاصله قیمتی چنانچه به درستی مدیریت نشود فشار زیادی را به مردم وارد خواهد کرد چرا که قیمت ها در بازار افزایشی خواهد شد
آثار گرانی ارز و ارزپاشی غیرکارشناسانه به زودی در سفره مردم دیده خواهد شد
این کارشناس تصریح کرد: ارزپاشی ارزان و رشد قیمت آن در بازار آزاد هنوز آثار خود را در سفره های مردم نشان نداده است چرا که قیمت دلار در بازارهای رسمی ۴۱ هزار تومان و دلار آزاد ۶۴ هزار تومان است و این فاصله قیمتی چنانچه به درستی مدیریت نشود فشار زیادی را به مردم وارد خواهد کرد چرا که قیمت ها در بازار افزایشی خواهد شد.
بنا به این گزارش، خیلی از کارشناسان معتقدند؛ برای از بین رفتن رانت دربازار ارز بایستی ارز تک نرخی و بازار به خوبی مدیریت شود اما از آنجایی که اقتصاد کشور شرایط آن را ندارد نرخ ها در بازار ارز متفاوت است و بانک مرکزی سعی دارد تا با تامین ارز نیازمندان واقعی از بازارهای رسمی، اقتصاد کشور با چالش مواجه نشود، حال از آنجایی که نرخ ارز در بازار آزاد بالاست متاسفانه قیمت ها نیز از بازار ارز آزاد پیروی می کنند که سیاست گذاران ارزی ضمن تامین نیاز واقعی متقاضیان ارز بایستی با سیاست گذاری های اصولی مانع از رشد بی منطق قیمت این کالا در بازار آزاد و پایین آوردن قیمت آن شوند.
