عارف اصفهانی؛ بازار: فقط کافی است در سطح شهر اصفهان چرخی بزنی تا دستت بیاید که قیمت ها، این روزها شکل صعودی پیدا کرده اند و یک دور همی ساده هم این روزها هزینه زیادی در بر دارد. یلدا حالا بوی گرانی گرفته است؛ آجیل باشد، شیرینی یا میوه هر کدامشان ارج و قربی پیدا کرده و سفره های یلدا را نسبت به سال های قبل گرانتر کرده اند.
فارغ از آداب و رسومی که برای برگزاری جشن شب یلدا وجود دارد؛ همگی در یک رسم مشترک هستیم و آن شب نشینی و دورهمی در کنار یکدیگر است. در این شب همه ایرانیان در سفره ای مشترک از انواع مخلفات مانند آجیل، شیرینی، شکلات، میوه های فصل به خصوص انار و هندوانه به برگزاری جشن می پردازند. اما حکایت سفره های ساده یا باشکوه، هر کدام متفاوت است؛ برای آنهایی که دستشان به دهنشان می رسد؛ لاکچری تر پهن می شود و برای کسانی که یلدای ساده تری دارند قیمت ها هم کمتر می شود.
بیایید از کوچک ترین مورد که شاید کمتر کسی به آن توجه کند شروع کنیم؛ یک خانواده چهار نفره برای یک دورهمی ساده اگر به یک چای داغ تازه دم ختم شود به طور معمول نیاز به تهیه ۲۵۰ گرم چای دارد که مبلغ آن می شود برابر با ۴۰ هزار تومان، هزینه قند هم حدود پنج هزار تومان می شود و روی هم ۴۵ هزار تومان هزینه یک مهمانداری بسیار ناقابل است.
از ۲۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان برای چهار قلم میوه
میوه یکی از مخلفاتی است که در این شب و عموماً در دورهمی و شب نشینی ها اهمیت فراوانی دارد. هندوانه و انار دو میوه‌ای است که تهیه آن در شب یلدا بیشتر از بقیه انواع میوه‌ها اهمیت دارد، در کنار آن نارنگی و لبو هم برای یک سفره یلدایی امری مشهود است. برای همین چند قلم میوه اما باید تا ۲۰۰ هزار تومان خرج کنید؛ به تعبیری دیگر اگر بخواهید دو کیلو انار را به قیمت ۸۵ هزار، هندوانه ۴۴ هزار، لبو ۱۴ هزار و نارنگی ۳۷ هزار تومان تهیه کنید تقریباً بین ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار تومان باید هزینه کنید.
البته برای یک سفره لاکچری تر باید قیمت متفاوت تری هم بپردازید و اگر موز کیلویی ۸۰ هزار تومانی و آناناس ۳۲۸ هزار تومانی و نارگیل ۸۸ هزار تومانی و سیب ۳۸ هزار تومانی و کیوی ۴۱ هزار تومانی را نیز به این مخلفات بیافزایید باید حداقل ۶۹۵ هزار تومان خرج میوه شب یلداتان کنید.
این قیمت ها در بالا و پایین شهر متفاوت است و هر چه کیفیت و شکل و شمایلشان لوکس تر باشد بالتبع قیمت ها هم بالاتر می روید. حالا اگر قیمت آجیل متوسط را هم به این قیمت ها اضافه کنی و برای نیم کیلو آجیل بخواهی حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان بدهی همین طور جیبت خالی می شود. البته برای باکلاس تر بودن و خرید یک کیلو آجیل درجه یک حداقل باید یک میلیون و ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان پیاده شویم؛ اینجاست که برخی حتی بی خیال دورهمی همیشگی شب یلدا نیز می شوند.
در این ارتباط رئیس اتحادیه آجیل، خشکبار اصفهان در گفت و گو با بازار با وجود اینکه اعلام کرد که قیمت آجیل یلدا نسبت به سال گذشته تغییر چندانی نداشته اما کمی محسوس تغییرات پیدا است و برخی از مغازه ها به این بهانه که آجیل لوکس تر و با کیفیت تری دارند در نتیجه قیمت هایشان را هم بالاتر برده اند.
گرچه مسعود بحق این نکته را تاکید کرد که مردم هر نوع گرانفروشی را به اتحادیه یا اداره بازرسی اصناف اصفهان گزارش کنند.
وی با اشاره به کاهش ۱۹ الی ۲۰ درصدی قیمت پسته و افزایش ۳۰ تا ۵۰ درصدی قیمت فندق و بادام در گفت و گو با بازار افزود: در واقع قیمت برخی اقلام آجیل نسبت به سال گذشته افزایش و نرخ برخی کاهش داشته است و بر این اساس در مجموع شاهد تغییر زیادی در قیمت آجیل نسبت به سال گذشته نیستیم.
رئیس اتحادیه آجیل، خشکبار اصفهان با بیان اینکه قیمت بادام زمینی به شکل خرده فروشی ۱۲ درصد افزایش داشته است، گفت: امسال تا حدودی کاهش تولید را به دلیل از بین رفتن برخی محصولات شاهد بودیم و این امر قیمت برخی موارد را افزایش داد.
بخش بعدی که در میان مخلفات شب نشینی و دورهمی برای شب چله در میان ایرانیان اهمیت دارد، تهیه شیرینی است تا سرمای فصل زمستان را با شیرینی کامشان گرم کنند، در حال حاضر قیمت یک کیلو شیرینی خشک با توجه به گران شدن آرد و شکر و روغن و بقیه مخلفات آن تا ۱۶۰ هزار تومان درمی آید. این قیمت برای شیرینی تر، ۱۷۰ هزار تومان است و شیرینی مخلوط هم بین ۱۴۰ تا ۱۷۰ تومان مبلغش متغیر می شود.
هزینه شامِ شب چله
از تهیه مخلفات دورهمی شب یلدا که بگذریم بخش مهم این شب نشینی ها تهیه شام برای میهمانان و دوستان است که خود نیازمند تهیه اقلام ریزی است که هر یک هزینه های جداگانه ای دارند. هزینه غذاهایی همچون زرشک پلو با مرغ، قرمه سبزی، آبگوشت، دلمه و کوفته برای چهار نفر هر کدام به طور میانگین بین ۱۶۰ تا ۱۷۰ هزار تومان می شود که روی هم رفته تقریباً ۷۰۰ هزار تومان هم پول شام درمی آید. این شام ناقابل البته اگر لاکچری باشد تا دو سه میلیون هم آب خواهد خورد.
با یک حساب سرانگشتی در مجموع باید برای یک سفره یلدا با صرفه بین یک میلیون و ۲۰۰ تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان با حداقل ترین ها بپردازی. حالا اگر بخواهی همین سفره را لوکس کنی و با میوه ها و شیرینی های متفاوت تری پر کنی، قیمت باز هم بالا می رود تا جایی که یک سفره لوکس و لاکچری بیش از چهار میلیون برای یک خانواده چهار نفره آب خواهد خورد.
یک استاد دانشگاه و کارشناس اقتصاد در این زمینه در گفت و گو با بازار با اشاره به کوچک تر شدن سفره های مردم گفت: نرخ تورم در حالی در حال افزایش است که حقوق کارگران و کارمندان از ابتدای سال ثابت بوده و افزایشی نداشته و همین موضوع باعث شده که سبد کالای مردم به شدت خالی شود.
علی یزدانی افزود: گرانی به شکلی سبد تغذیه خانوارها را نشانه گرفته که برخی ها حتی از خیر انداختن سفره یلدا می گذرند و تنها برخی از طبقات جامعه می توانند برای یلدا آمادگی داشته باشند.
این گفته ها در حالی بیان می شود که متوسط افزایش حقوق کارمندان، کارگران و بازنشستگان در سال جاری از ۲۵ درصد فراتر نرفته و دولت هرگونه درخواست برای افزایش حقوق‌ها را رد کرده است. اما گزارش اخیر مرکز آمار ایران تصریح می کند که در مهر ۱۴۰۲ از میان ۵۳ قلم خوراکی منتخب در نقاط شهری ایران، ۱۸ قلم افزایش قیمتی بالاتر از نرخ تورم نقطه‌ای نقاط شهری (۳۹.۳ درصد) داشته اند.
این عددها به خوبی نشان می دهد که یلدای امسال هم رنگی از گرانی گرفته و بسیاری از خانواده ها با مشکلات بسیار و کم کردن اقلام سفره شان این آیین باستانی را جشن می گیرند.
