امید محمدی؛ بازار: خودروهای کارکرده یا همان دست دوم خارجی که احتمالا بزودی وارد و راهی بازار کشور شود، در دنیا نسبت به سال ۲۰۱۹ محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. چرا که کمبود ریز تراشه ها و بحران زنجیره تامین خودروسازان جهانی، وضعیت تحویل خودروهای صفر کیلومتر به مشتریان را با چالش ایجاد کرده و برندهای بزرگ خودروسازی اغلب دو ماهه می توانند به تعهد خود عمل کنند. با در نظر داشتن این معضلات وزارت صمت با تدوین آیین نامه ای بدون دریافت نظر مشورتی از فعالان این صنعت احتمالا موفق به تامین نیاز بازار نخواهد شد. در ادامه به بررسی وضعیت معامله خودروهای دست دوم در دنیا خواهیم پرداخت:
کارشناسان بازار خودرو معتقد هستند در آمریکا قیمت خودروهای کارکرده با سن یک تا سه سال تفاوت چندانی با قیمت خودروهای صفرکیلومتر ندارد
کاهش قیمت خودروهای دست دوم در بازار
آمار معاملات خرید و فروش خودروهای دست دوم طی شش ماهه نخست سال میلادی جاری حاکی از کاهش قیمت این محصولات نسبت به سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۰ است. آشفتگی اقتصادی ناشی از همه گیری کرونا مشتریان بازار خودرو را مجبور به دریافت وام با بهره بالا جهت خرید کرده است، بنابراین اکثر خریداران به دنبال خودروهای ارزان قیمت هستند. براساس آمار جهانی میانگین قیمت یک خودرو کارکرده ۲۷ هزار دلار است، البته این قیمت برای خودروهای دارای پیمایش کمتر از سه سال و شرایط تضمین خرید است. کارشناسان بازار خودرو معتقد هستند در آمریکا قیمت خودروهای کارکرده با سن یک تا سه سال تفاوت چندانی با قیمت خودروهای صفرکیلومتر ندارد. البته وضعیت عرضه خودروهای صفرکیلومتر در این بازار نسبت به ماه های گذشته در حال بهبود است.
مشتریان خودروهای کارکرده در بازارهای اروپا و آمریکا بیشتر محصولات تمام برقی را دنبال می کنند
خودروهای برقی در صدر انتخاب
مشتریان خودروهای کارکرده در بازارهای اروپا و آمریکا بیشتر محصولات تمام برقی را دنبال می کنند، زیرا مشوق های برای استفاده از این خودروها وجود دارد. از سوی قیمت خودروهای برقی کارکرده به طور روزانه کاهش می یابد، بیشتر خودروهای دست دوم مجهز به موتورهای بنزینی یا گازوئیلی فاقد گارانتی هستند. اما محصولات برقی ۱۰ سال گارانتی خدمات پس از فروش خودروسازان را با خود به یدک می کشند. براساس آمار منتشر شده از بازار آمریکا قیمت خودرو تسلا با حداقل کارکرد سه سال ۳۹ درصد کاهش نسبت به سال گذشته داشته است. در بازارهای جهانی افت قیمت خودروهای برقی کارکرده نسبت به سال گذشته ۲۶ درصد بوده است.
بیشتر خودروسازان تولید محصولات سدان مقرون به صرفه را به دلیل کمبود تراشه متوقف کردند، از همین رو میانگین قیمت خودروهای صفر کیلومتر در بازارهای جهانی بیشتر از ۴۸ هزار دلار است
چرا قیمت خودروهای بنزینی کارکرده بیشتر است؟
قیمت خودروهای کارکرده بنزینی نسبت به برقی به دلیل کمبود ریزتراشه، چالش های زنجیره تامین و کاهش نیرو انسانی در واحدهای قطعه سازی و خودروسازی دنیا، با چالش عرضه مواجه شده است. تراشه ها و ریزتراشه ها عملکرد دینامیکی، ایمنی و سرگرمی خودروها را تحت اختیار دارند، زمانی که کسری تراشه در خط تولید قطعه سازی ایجاد شود، خودروسازان نیز با افت تیراژ به دلیل عدم تامین قطعه مواجه می شوند. تولیدکنندگان بزرگ خودرو در دنیا با در نظر داشتن این معضل، اقدام به برنامه ریزی براساس اولویت های بازار خودرو جهت عرضه محصول کردند، از همین رو کامیون ها، خودروهای اس یو وی و لوکس اهمیت تولیدی بیشتری نسبت به تولید سایر خودروها پیدا کردند.
بیشتر خودروسازان تولید محصولات سدان مقرون به صرفه را به دلیل کمبود تراشه متوقف کردند، این موضوع سبب شد که میانگین قیمت خودروهای صفر کیلومتر در بازارهای جهانی بیشتر از ۴۸ هزار دلار شود. در بازارهای جهانی عرضه خودروهای صفر کیلومتر در مدت دو تا سه ماه به عنوان یک امر عادی تلقی می شود. چرا که همچنان گزارش هایی در خصوص اختلال تامین کیسه هوا، صندلی برقی، نمایشگر کلاستر و عایق کاپوت در زنجیره تامین جهانی گزارش می شود.
خودروهای کارکرده در کلاس اس یو وی، هیبریدی و سدان به ترتیب رتبه های یک تا سوم رضایتمندی مشتریان را به خود اختصاص دادند
کدام خودروهای دست دوم مطمئن تر هستند؟
براساس آمار مراکز تحلیل آمریکا قیمت خودروهای دست دوم با شرایط مذکور نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵.۶ درصد کاهش یافته است. با این حال یک موسسه تحلیلگر صنعت خودرو با بررسی بازار محصولات دست دوم طی چهار سال اخیر گزارشی در خصوص میزان اعتماد مشتریان به محصولات انتخابی خود را منتشر کرده است، خودروهای اس یو وی با کارکرد حداکثر ۵ سال رتبه نخست رضایتمندی، خودروهای هیبریدی با کارکرد حداکثر ۵ سال رتبه دوم رضایتمندی و خودروهای سدان با کارکرد حداکثر ۵ سال رتبه سوم رضایتمندی مشتریان را به خود اختصاص داده است. در بهار سال ۲۰۲۲ موسسه کاستومر ریپورتس گزارشی در خصوص تلاش مشتریان برای خرید خودروهای دست دوم سالم را منتشر کرد. براساس این گزارش اکثر خریداران خودرو در آمریکا تمایل به تهیه محصول دست دوم به جای صفر کیلومتر دارند. از همین رو آمار خرید و فروش خودروهای دست دوم از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ به صورت تصاعدی افزایش یافته است.
نکته قابل توجه اینجاست که خرید خودروهای کارکرده در تعداد محدود نسبت به معامله این محصولات در تیراژ انبوه، ارزان تر است. گفتنی است که تقاضا برای خرید خودروهای لوکس دست دوم در بازارهای اروپایی نسبت به آمریکا افزایش بیشتری پیدا کرده است. چرا که اغلب تولیدکنندگان خودروهای لوکس قیمت محصولات خود را نسبت به سال گذشته گران تر کردند.
نگرانی از خرید
مشتریان خودروهای کارکرده در بازارهای جهانی معمولا به سراغ نمایندگی خودروسازان یا شرکت های مطمئن برای خرید می روند، اغلب این خریداران نسبت به محصول انتخابی خود بدبین هستند چرا که صحه گذاری برای رعایت استانداردها، پیمایش خودرو و سلامت فنی کار بسیار سختی است. بنابراین مجبور به پرداخت هزینه های گزاف برای تعریف پیش شرط های فنی و ایمنی پیش از خرید به مراکز مذکور هستند.
سه نکته صحه گذاری، قیمت و انتخاب بازار برای واردات خودرو تاثیر بسزایی در کاهش قیمت خودروهای موجود در کشور دارد
چالش در واردات خودروهای کارکرده به کشور
چندی پیش رسانه «بازار» گزارشی در خصوص آمار خرید و فروش خودروهای دست دوم در دنیا منتشر کرد، اکنون با جدیت وزارت صمت برای واردات خودرو مزید اطلاع متولیان امر باید گفت که سه نکته صحه گذاری، قیمت و انتخاب بازار برای واردات خودرو تاثیر بسزایی در کاهش قیمت خودروهای موجود در کشور دارد. بنابراین با تدوین تعرفه منطقی و معقول می توان مشتریان خودرو در کشور را به سمت محصولات الکتریکی یا هیبریدی سوق داد. متاسفانه در آیین نامه واردات خودروهای کارکرده توجه چندانی به این موضوع نشده است، این درحالی است که قیمت خودروهای کارکرده الکتریکی نسبت به بنزینی با حداکثر پنج سال پیمایش، کمتر است. به نظر می رسد وزارت صمت تحت سکان داری عباس علی آبادی به زودی با بحران واردات خودروهای کارکرده «سالم» به کشور مواجه خواهد شد.
