اکوایران: ناترازی انرژی در کشور، که طی سالهای اخیر به یکی از چالشهای مزمن و ساختاری اقتصاد ایران تبدیل شده، اکنون تبعات خود را بهوضوح در بخش کشاورزی نمایان کرده است. همزمان با افزایش قطعی برق، کمبود سوخت و ناپایداری در تأمین انرژی، کشاورزان از اختلال در فرآیند تولید و تهدید معیشت خود خبر میدهند.

به گزارش اکوایران، ناترازی انرژی در حالی به مانعی بزرگ برای کشاورزی تبدیل شده که این بخش همزمان با بحران آب با چالش تغییرات اقلیمی، فرسایش خاک و نوسانات قیمت نهادهها نیز درگیر است. به گفته کارشناسان ناپایداری در تامین برق و سوخت، در فصلهای حساس کشت و برداشت، منجر به کاهش سطح زیرکشت و افزایش هزینه تولید شده که پیامد آن، کاهش عرضه محصولات در بازار و رشد قیمتها خواهد بود.
کشاورزان در این خصوص به این نکته اشاره میکنند که با وجود وعدههای مسئولان، تاکنون برنامه منسجمی برای تأمین انرژی مورد نیاز بخش کشاورزی اجرا نشده است. آنها خواستار تدوین سیاستهای حمایتی فوری و پایدار در حوزه انرژی هستند، از جمله تخصیص سهمیه ویژه سوخت، تأمین برق اضطراری برای چاههای کشاورزی و تسهیل دسترسی به انرژیهای تجدیدپذیر.
هامان هاشمی، نایبرئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران، در این خصوص به این نکته اشاره میکند که خاموشیهای گسترده و بیبرنامه، نهتنها به تولید محصول در مزرعه آسیب میزند، بلکه کل زنجیره تامین و صنایع تبدیلی کشاورزی را وارد مرحلهای از زیان جدی کرده است؛ این قطعیها باعث پایینآمدن تولید، افزایش هزینههای تعمیرات و نگهداری تجهیزات آبیاری و حتی آسیب به چاههای آب (از جمله ریزش و تخریب آنها) میشود که در نهایت، زیرساختهای حیاتی بخش کشاورزی را فرسوده و امنیت غذایی کشور را با تهدیدی جدی مواجه میکند.
او با بیان اینکه موضوع «ناترازی انرژی» از یک چالش فنی صرف فراتر رفته و اکنون به یک بحران اقتصادی و اجتماعی در بخش کشاورزی بدل شده به اتاق ایران گفت: در غیاب یک سیاست پایدار و هدفمند برای تأمین برق در مناطق کشاورزی، ما با کاهش ظرفیت تولید، افزایش هزینهها، و ناتوانی در تأمین محصولات تازهخوری در بازار داخلی مواجه شدهایم. این فقط مشکل کشاورز نیست؛ این زنگ خطر برای امنیت غذایی کشور است.
بر اساس گفتههای هاشمی، خاموشیهای مکرر و ناپایدار در مناطق روستایی و کشاورزی، مستقیماً فعالیتهای کلیدی مانند پمپاژ آب، مدیریت گلخانهها و کارگاههای فرآوری را مختل میکند. او گفت: وقتی تأمین انرژی قطع میشود، بسیاری از مراحل زراعی و تولیدی متوقف میشوند و این در حالی است که در کشاورزی، زمان و شرایط محیطی نقشی حیاتی دارد.
او با اشاره به اینکه آسیب فقط محدود به مرحله تولید نیست، افزود: صنایع تبدیلی و کارخانههای فراوری وابسته به محصولات کشاورزی نیز در اثر ناپایداری برق، دچار وقفههای طولانی، فساد مواد اولیه و حتی تعطیلی کامل میشوند. هاشمی افزود: ما امروز شاهد زیان مضاعف کشاورز و صنعتگر هستیم. وقتی محصولی برداشت میشود اما امکان فرآوری یا بستهبندی سریع آن وجود ندارد، هم کشاورز متضرر میشود، هم کارخانه، و در نهایت مصرفکننده.
نایبرئیس کمیسیون کشاورزی در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از پیامدهای ملموس این وضعیت، افزایش شدید فسادپذیری محصولات کشاورزی است. محصولات حساس مانند سبزیجات، صیفیجات و میوهها اگر در زمان مناسب و شرایط سردخانهای نگهداری نشوند، ظرف چند ساعت کیفیت خود را از دست میدهند. این یعنی اتلاف منابع، کاهش بهرهوری، و تحمیل هزینه به بازار.
هاشمی با صراحت اعلام کرد که ناترازی انرژی صرفا یک مسئله مهندسی نیست، بلکه تأثیر آن به کل زنجیره ارزش کشاورزی سرایت کرده و باعث افزایش ریسک سرمایهگذاری در این حوزه شده است. او گفت: جذب سرمایه برای توسعه گلخانهها، دامداریها یا صنایع بستهبندی، بدون تضمین تأمین انرژی، ممکن نیست. هر خاموشی بیبرنامه، به معنای چند قدم عقبگرد در تولید است.
او از دولت خواست بستهای چندبخشی شامل توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، اعطای تسهیلات برای تجهیز واحدهای تولیدی به پنلهای خورشیدی، تعرفههای ترجیحی و همکاری وزارتخانههای نیرو، جهاد کشاورزی و صمت را فورا در دستور کار قرار دهد.
هاشمی در ادامه هشدار داد، اگر ناترازی انرژی با همین روند ادامه یابد، در آینده نزدیک نهتنها تولید محصولات کشاورزی به خطر میافتد، بلکه امنیت غذایی و معیشت میلیونها نفر نیز در معرض تهدید جدی قرار میگیرد. بحران برق، اکنون دیگر فقط یک مسئله فنی نیست؛ این بحران کشاورزی، اقتصاد و حتی اعتماد عمومی است.