اکوایران: بحث تمرکززدایی در بنادر ایران همچنان محل اختلاف نظر کارشناسان است.یحیی ضیایی، یکی از مدیران پیشین سازمان بنادر، امنیت بنادر اصلی کشور را قابل قبول می‌داند و از برنامه‌های پدافند غیرعامل دفاع کرده است.
با این حال، برخی کارشناسان نسبت به وضعیت ایمنی برخی بنادر هشدار داده‌اند.
به گزارش اکوایران؛ در حالی که موضوع تمرکززدایی در بنادر کشور به یکی از محورهای اصلی در بحث‌های کارشناسی بدل شده، همه کارشناسان حوزه حمل‌ونقل دریایی با این رویکرد موافق نیستند. یحیی ضیایی، یکی از مدیران پیشین سازمان بنادر، در گفت‌وگو با «اکوایران» از مخالفان این سیاست بود و تأکید کرد که اقدامات انجام‌شده در بنادر بزرگ کشور از منظر امنیتی، مؤثر و هدفمند بوده است.
او با اشاره به اقدامات انجام‌شده برای تقویت پدافند غیرعامل، توضیح داد که از سال‌ها پیش طراحی‌هایی برای افزایش امنیت در بنادر کشور صورت گرفته بود. بر اساس این طراحی‌ها، هر بندر و ترمینال به‌طور مستقل دارای برنامه‌ریزی‌های خاص خود شده بود تا در صورت بروز بحران یا تهدیدات احتمالی، توان دفاعی لازم را داشته باشند. ضیایی این تمهیدات را گامی مؤثر در ارتقای آمادگی بنادر در برابر سناریوهای اضطراری توصیف کرد.
کارشناس ارشد حمل و نقل دریایی و بندری همچنین به ظرفیت بالای بنادر اصلی کشور اشاره کرد و گفت: بنادری نظیر شهید رجایی، امام خمینی و بوشهر، با وجود حجم بالای جابجایی کالا، از سطح مناسبی از امنیت برخوردار بوده‌اند. اگرچه در برخی مقاطع مشکلاتی پیش آمده بود، اما کنترل شرایط در تمامی اسکله‌ها و زیرساخت‌ها امکان‌پذیر بوده است. ضیایی افزود که در صورت بروز هرگونه مشکل، امکان تأمین نیازهای کشور از سایر بنادر وجود داشته و این ظرفیت در عمل نیز بارها آزموده شده است.
او تاکید کرد نباید فراموش کنید که انتخاب بنادر توسط صاحبان کالا انجام می‌شود و کسی نمی‌تواند صاحب کالا را مجبور کند کالا در بندری خاص تخلیه کند یا از بندری خاص بارگیری کند. این تصمیم‌گیری نیز بسته به نیاز و مسیر حمل‌ونقل انجام می‌گرفته و برای مثال، کالاهای هر استان به بندر مشخصی اختصاص می‌یافته‌اند. چون هیچ برنامه‌ای برای تمرکز تخلیه و بارگیری کالا در یک یا دو بندر خاص وجود نداشته است.
ضیایی با اشاره به نقش بنادر فرعی مانند شهید باهنر، لنگه، گناوه و خرمشهر، یادآور شد که این بنادر نیز در مواقع اضطراری قابلیت پوشش کامل نیازهای حمل‌ونقلی کشور را داشته‌اند.
کارشناس ارشد حمل و نقل دریایی و بندری در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت امنیتی بنادر امام خمینی و شهید رجایی، ضیایی توضیح داد که بندر امام خمینی با برخورداری از ۳۳ پست اسکله، توان پذیرش هم‌زمان ۳۳ کشتی در اندازه‌های مختلف را داشته و از سطح آسیب‌پذیری پایینی برخوردار بوده است. او افزود که در بندر شهید رجایی نیز، باوجود برخی چالش‌ها در بخشی از مجموعه، سایر بخش‌ها از امنیت مطلوبی برخوردار بوده و نگرانی جدی درباره آسیب‌پذیری کلی این بندر وجود نداشته است.
ضیایی همچنین با استناد به جایگاه بین‌المللی بنادر ایران، گفت که بنادر کشور در فهرست سفید سازمان جهانی دریانوردی قرار داشته‌اند و هیچ‌یک از آن‌ها در لیست‌های سیاه یا خاکستری ثبت نشده‌اند؛ مسئله‌ای که به گفته او، نشان‌دهنده سطح ایمنی و رعایت استانداردهای جهانی در بنادر ایران بوده است.
او تأکید کرد که تدابیر امنیتی در بنادر، به‌ویژه در مواجهه با تهدیدات مشترک همچون حملات سایبری یا فیزیکی، با آمادگی مناسبی همراه بوده و همکاری‌های بین‌المللی در این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار است.
البته پیمان سنندجی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی تهران، چندی پیش در گفت‌وگویی با «اکوایران» روایت متفاوتی ارائه داده بود. او اعلام کرده بود که تا پایان سال ۲۰۲۳، تنها بخشی از بنادر ایران در فهرست کشورهای دارای رتبه ایمنی دریایی مناسب قرار گرفته‌اند. به گفته او، ایران از منظر برخی شاخص‌های ایمنی و استانداردهای جهانی همچنان در لیست خاکستری قرار دارد. برآورد او حاکی از آن بود که تنها بین ۳۰ تا ۴۰ درصد بنادر تجاری کشور، از نظر ایمنی دریایی، حفاظت از کشتی‌ها، مدیریت بحران و خدمات امداد، در سطح قابل اتکا قرار داشته‌اند.
