مهدی چمران در مراسم اختتامیه پانزدهمین جشنواره پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری گفت: استان تهران به رغم اینکه بیشترین سهم را در تحقق بودجه کشور برعهده دارد، اما آخرین استانی است که در لایحه بودجه دولت سهمی را دریافت می کند.

وی افزود: یکی از مسائلی که در حوزه شهر و روستا وجود دارد، آبادانی شهرها از روستاها می گذرد. برای آبادانی شهرها باید روستاهای آبادی داشته باشیم. این آبادانی تنها با کشیدن جاده و خدمات نیست بلکه باید یک روستا به درآمد برسد. روستایی که آب و زمین  کشاورزی و درامد و دامپروری نداشته باشد، با کشیدن جاده و خدمات شهری باز هم به شهرها مهاجرت می کند.

رئیس شورای شهر تهران ادامه داد: اکنون شهرهای اقماری مانند شهریار با یک رشد ۱۲ درصدی در یکی، دو سال اخیر روبه روست و اسلامشهر اکنون یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد که نشان از مهاجرت به تهران است.

وی با اشاره به اینکه پژوهش در کشور مظلوم واقع شده و بودجه های پژوهشی در کشور کم است، بیان کرد: مسائل شهر تهران عمده است که در شهرهای دیگر خود را نشان می دهد. تنها شهر تهران این مشکلات را ندارد. استان تهران آب، هوا و پول ندارد. کمبود آب باعث شده تا آب فضای سبز شهر تهران را نیز با تصفیه قابل آشامیدن کند این در حالی است که در ارائه این ایده عنوان نشده است که برای آبیاری فضای سبز چه باید کرد. 

چمران یادآور شد: استان تهران آخرین استانی است که بودجه را از دولت می گیرد در حالی که بین ۱۴ تا ۱۶ میلیون جمعیت دارد اما کمترین بودجه را دارد. اکنون منطقه ۲۲ از نظر مراکز آموزشی بسیار ضعیف تر از شهرهای کم برخوردار است.

وی تاکید کرد: طرح جامع باید بر اساس نیازهای مردم هماهنگ باشد. طرح جامع تهران تنها طرح جامعی است که انعطاف بالایی دارد. پیشنهادات مردم و مدیران شهری برای اصلاح طرح جامع استفاده می شود. 

رئیس شورای شهر تهران در ادامه گفت: شهر تهران از نظر حریم مظلوم ترین شهر است. مرتضی گرد در اتوبان آزادگان قرار دارد و بین این محدوده و شهر تهران حریمی وجود ندارد. یک زمانی با حکم دادستان ساخت و سازهای غیر مجاز را می خواستیم تخریب کنیم که اعلام شد محدوده حریم به شهرداری ربطی ندارد.

بیشتر وارد کننده علم هستیم تا تولید کننده

مهدی جمالی نژاد،معاون عمرانی وزیر کشور هم  دراین مراسم با تاکید بر اینکه در کشور به جای اینکه تولید کننده علم باشیم، وارد کننده آن هستیم؛ گفت: به دنبال چراهایی که معاون شهرسازی شهرداری تهران در حوزه شهرسازی مطرح کرد، سوال این است که چرا هیچ کدام از این اقدامات نتوانسته در کشور اجرایی شود. چرا حس واقعی شهریی را نمی توان در شهرها دید. چرا حتی خیابان ها و مغازه ها حال مردم را خوب نمی کنند. چرا با وجود توسعه زیر ساخت های شهری در کشور اما حال شهرهای ما خوب نیست. صدها دستور العمل و شیوه نامه و بخش نامه در حوزه هایم ختلف ابلاغ کرده ایم اما موثر نبوده است.

وی افزود: چرا با وجود ساخت صدها پردیس فرهنگی و فرهنگسرا در کشور اما آسیب های اجتماعی در شهرهای بزرگ و حتی روستاها شاخص های بالایی دارد. یک زمانی در شهرهای بزرگ نهضت ساخت فرهنگسراها را اجرا کردیم اما باز هم این اقدامات موثر نبوده است.

معاون وزیر کشور ادامه داد: به نظر من به دنبال معلول ها باشیم باید روی علت واقعی کار کرد نه تنها در حوزه مدیریت شهری بلکه در حوزه های دیگر نیز باید به علت ها توجه کرد. ما در شهرها و سایر بخش ها وارد کننده علم شده ایم نه تولید کننده آن.

وی بیان کرد: باید در برنامه هفتم توسعه هماهنگی با مدیریت شهری را محقق کنیم. 

ضوابط کلان ساخت و ساز را در کشور محدود کرده است

معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران گفت: ضوابط و قوانین بالادستی باعث محدود شدن ساخت و ساز در تهران و به طور کلی در کشور شده است.

 حمیدرضا صارمی هم در مراسم اختتامیه پانزدهمین جشنواره پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری گفت:  سوال این است که با وجود طرح جامع شهر تهران چرا تنها ۱۵ درصد از این قانون بالا دستی اجرا شده است؟ چرا با وجود الگوهای موفقی که وجود دارد نمی توانیم برنامه هایمان را با تحقق بیشتری اجرا کنیم. این مساله به یک نظام ایده و نیازر بستگی دارد. باید دید چه ایده هایی داریم و بر اساس چه نیازهایی محقق خواهد شد.

وی افزود: در طول دهه های گذشته قوانین بالا دستی زیادی تحت عنوان طرح جامع در کشور وجود داشته است. طرح های جامع و تفصیلی از سال ۱۳۴۵ در کشور تصویب شده است. در سال ۵۱ شهر خدمات طرح های تفصیلی برای شهرهای تا ۲۰ هزار نفر یک نقطه عطف محسوب می شود.

معاون شهردار تهران ادامه داد: موضوع این است که شهرها با ۳ مساله تنوع، پیچیدگی و عدم قطعیت روبه رو هستند. در شهری مانند تهران، مشهد، تبریز، شیراز، قم، اهواز، کرمانشاه نوع مسائلش پیچیده است. مواجهه با آن به صورت خطی امکان پذیر نیست. برخی تصمیم گیری ها پیامدهای اقتصادی یا اثرات اجتماعی دارد.

وی بیان کرد: در طرح های گذشته رویکرد نظریه پشتیبان در طرح ها وجود نداشته است. موضوعات حاشیه نشینی و مخاطرات بحرانی و …. در نظر گرفته نشده است. به عنوان مثال عنوان شده شهر هشتگرد برای سرریز جمعیت تهران با مقدار مشخص تشکیل شده است که اکنون یک میلیون و ۲۰۰ هزار است اما برنامه هایی برای شهریار و شهر قدس نداشته ایم. 

صارمی  بیان کرد: حدود ۷ دهم درصد جمعیت کشور در هشتگرد زندگی می کند و اگر تبدیل به استان شود مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. به هیچ عنوان روابط متقابل شهرها در برنامه ریزی های حوزه شهری در نظر گرفته نشده است. 

وی با بیان اینکه آمارها نشان می دهد روزانه یک میلیون ۴۰۰ هزار خودرو وارد شهر تهران برای جابه جایی ۴ میلیون نفر می شود، یادآور شد: تعداد پرونده هایی که درباره حقوق مالکانه است حدود ۷۰ درصد از پرونده های دیوان عدالت اداری را تشکیل می دهد. 

معاون شهردار تهران تاکید کرد: اعتماد شهروندان نسبت به طرح های جامع شهری پایین آمده است. باور عمومی این است که توان فنی و تکنیکی برای مواجهه با موضوعاتی مانند آلودگی هوا و ترافیک وجود ندارد. 

وی در ادامه با اشاره به اینکه اجماع جمعی در رابطه با طرح های شهری برای مدیریت شهری نیز وجود ندارد و تمام نهادهای خدمات رسان به نوعی به حوزه شهری نگاه می کنند، گفت: شاخص های کیفیت زندگی به رغم اینکه تا امروز کارهای خوبی انجام شده است اما کیفیت زندگی شهروندان به شاخص های مطلوب جهانی نرسیده است بخشی از این مساله عدم تحقق طرح های جامع و تفصیلی است که خودمان نوشته ایم. طرحی که مساله محور باشد قابلیت اجرایی دارد.

صارمی افزود: باید از سمت طرح های جامع و تفصیلی به سمت طرح های مساله محور حرکت کرد در محور خیابان انقلاب باید هر محله ها را به صورت مساله محور  مدیریت کرد.

وی ادامه داد: جایی که طرح جامع را تهیه می کند با جایی که می خواهد مجری باسد، شناخت کمی و زبان متفاوتی دارد. ما در ۵ سال گذشته مهاجر خالص به تهران کمتر از ۴۰ هزار نفر بوده است. باید جمعیت تهران کنترل شود.

معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران بیان کرد: ما از مجموع ۱۲۴۱ شهر ۲۷ میلیون و ۷۵۰ میلیون نفر در ۲۰ شهر و ۴۲ میلیون نفر در ۷۷ شهر زندگی می کند. نظام برنامه ریزی در آمایش سرزمینی کشور شکست خورده است. نمی توان به تهران تاکید کرد که از پایتخت بروند.

وی یادآور شد: نیاز به یک نگاه جامع نگر و اشرافیت به موضوع در شهرها وجود دارد محققان باید این رویکرد را پیاده سازی کنند.

صارمی تاکید کرد: در گذشته در تهران باغاتی وجود داشته است و هیچ عقل سلیمی با گسترش باغات موافق نیست و قانون ۱۵ درصد تخریب و ۴۵ درصد حفظ آن است در ۴ سال تنها ۲ پروانه در سنوات گذشته صادر می شود و جریمه قطع یک درخت از دیه انسان بیشتر است اما در مصوبه کنونی شهر تهران درباره باغات باعث شده تا مردم در باغات خود درخت نکارند. 

حمید رضا صارمی در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: از محققان می خواهیم تا با مطالعات عاقلانه مسیر راه ما را به صورت علمی مشخص کنند. امروز مردم به شیوه های مختلف درختان خود را خشک می کنند تا مشمول قوانین باغات تهران نشوند. اکنون ۳۰ درصد ساخت و ساز و ۷۰ درصد حفظ باغات است. اما اکنون مردم نه تمایل به ساخت باغات و نه حفظ درختان را دارند.

وی افزود: رشد قیمت مسکن در تهران ۸۸ درصد و در کشور ۴۶ درصد است. سالانه یک میلیون ۳۰۰ هزار نفر به خانوارهای کشور و یک میلیون نفر به جمعیت کشور اضافه می شود. خانوارهای کشور ابعاد کوچکی پیدا کرده اند. از ۳۵ هزار پروانه سال ۹۰ به ۵ هزار پروانه در سال ۱۴۰۰ رسیده بود و در سنوات اخیر تلاش کرده ایم تا این رقم افزایش پیدا کند. 

معاون شهردار تهران ادامه داد: دهک های فقر مسکن در تهران ۸۰ درصد و استان البرز ۶۰ درصد است. دهک اول جامعه برای تامین سهم اجاره بهای یک واحد مسکونی ۷۵ متر مربع باید ۸۰ درصد از درآمد خود را پرداخت کند و دهک دوم ۱۶۴ درصد از درآمد خود را پرداخت کند. ضوابط ما ساخت و ساز را محدود کرده است. ما را با کشوری که ۶۰ سال است افزایش جمعیت نداشته مقایسه می کنند.

تحقق عدالت شهری مهمترین رویکرد برنامه چهارم تحول و پیشرفت تهران

 میثم مظفر؛رئیس کمیته بودجه شورای شهر تهران هم در این مراسم  با تاکید بر اینکه تحقق عدالت شهری مهمترین رویکرد برنامه چهارم تحول و پیشرفت تهران است، گفت: هفته پژوهش را خدمت تمام پژوهشگران تبریک عرض می کنم. طبق گزارشی که دریافت کرده ایم پنل های تخصصی که صبح و بعدازظهر در حاشیه این جشنواره برگزار شده که با استقبال روبه رو شده و امیدواریم در حل مسائل شهری راهگشا باشد.

وی افزود: سندی که شورای اسلامی شهر تهران برای برنامه چهارم تحول و پیشرفت شهر تهران به عنوان یک سند بالادستی مصوب کرد، دال مرکزی آن تحقق عدالت شهری است و باید کارهایی که دنبال می کنیم بر اساس این سند بالادستی به سمت تحقق عدالت شهری پیش برویم.

این عضو شورای شهر تهران ادامه داد: با رویکرد عدالت شهری پانزدهمین جشنواره برگزار می شود. وقتی از عدالت شهری صحبت می کنیم باید در سلسله مراتب سیاستگذاری این مفاهیم را تبدیل به طرح های اجرایی و اقدامات مشخص و ملموسی کنیم. باید شهروندان از سیاست های این حوزه اطلاع داشته و ما را همراهی کنند.

وی بیان کرد: شهروندان باید نسبت به این مساله یک همگرایی نظری و یک رفاهی با تحقق آن را احساس کند. عدالت شهری به مثابه توزیع عادلانه امکانات در زیست بوم تمامی امکانات است. اگر اقشار توان خواه را در شهر داریم و عارضه هایی دارند که نیازمند حمایت هایی هستند باید برای این هدف ایده و برنامه داشته باشیم.

مظفری یادآور شد: عدالت شهری به مثابه حفظ حقوق عومی، صیانت از مصالح عمومی در مقابل منافع خصوصی است. اگر در شهر تمایل مالکان خودرو تردد با خودروی خویش است باید دید که چه تاثیری در آلایندگی های شهری دارد کما اینکه بخش قابل توجهی از آلایندگی های شهر تهران ناشی از ذرات آلاینده تولید شده خودروهاست. منافع شهری و عمومی ایجاب نمی کند که تنها منافع خصوصی را در نظر بگیریم.

رئیس کمیته بودجه شورای شهر تهران تاکید کرد: عدالت شهری به مثابه حفظ حقوق آیندگان و صیانت از نعمت های الهی است اگر جنگل ها و منابع آبی و محیط زیست حمایت نکنیم این منابع خدادادی و الهی تضییع می شود و خق آیندگان ضایع می شود. معنای دیگر عدالت صیانت از حقوق آیندگان است که نسل های اتی را شاما می شود.

وی در پایان گفت: امیدوار هستم رویکرد شورای شهر تهران در جشنواره پژوهش نیز به خوبی دیده شده بتواند به مدیریت شهری کمک کند تا سهمی در تحقق عدالت شهری داشته باشیم.

مدیریت یکپارچه شهری تنها تجمیع خدمات نیست

رئیس مرکز مطالعات راهبردی و آموزش سازمان شهرداری ها و دهیاری های وزارت کشور گفت: مدیریت یکپارچه شهری تنها به معنای تجمیع خدمات در شهر نیست.

جواد وزیری هم در این مراسم گفت: ۱۴۸۰ شهر  در کشور وجود دارد. ما هر روز فکر می کنیم که اجزای اداری و دپارتمان هایی که در سازمان شهرداری ها و دهیاری ها وجود دارد می تواند چشم اندازهای سازمانی را متصور شود و به افراد هویت دهد.

وی افزود:امروز چالش های بزرگی شهرها و کلانشهرهای کشور را در برگرفته که یکی از این مشکلات آلودگی هوا، مدیریت پسماند، تامین مسکن و…. است. در حوزه مسکن همچنان شاهد این هستیم که تامین آن در سبد خانوار سنگینی می کند. 

رئیس مرکز مطالعات راهبردی و آموزش سازمان شهرداری ها و دهیاری های وزارت کشور  ادامه داد: نزدیک به چند دهه است که مدیران به فکر ابر مشکلات شهرها هستند. اما امروز گویی یک واژه ای به گوش می رسد که آن حکمروایی است. حرف درستی است و زیاد پیچیده نیست. حکمرایی توزیع درست مسئولیت است. می توان به نحوی منابع را توزیع کرد که جزء و کل به صورت یک سال از آن استفاده کند.

وی بیان کرد: یکی از ریشه های مدیریت پسماند امروز، این است که هنوز تکلیف توزیع مسئولیت بین مردم، شهرداری و دولت مشخص نیست. این در حالی است که در دنیا مالک زباله شهرداری هاست اما ما در کشور به سکوت این مناسبات را طی می کنیم.

وزیری یادآور شد: امروز یکی از بحث های بین دولت و وزارت کشور با شهرداری ها این است که وظیفه مدیریت پسماند شهرداری هاست اما محدودیت های قانونی وجود دارد. این درحالی است که تجربه های جهانی نشان می دهد مردم در مدیریت پسماند مشارکت دارند. ما هنوز نتوانسته ایم این مشکل را حل کنیم.

وی تاکید کرد: ما باید حکمرانی را در این حوزه اصلاح کنیم. یک مفهوم مهم و اساسی در ادبیات توسعه تحت عنوان زنجیره ارزش است و مدیریت شهری نیازمند توسعه زنجیره ارزش است. هنوز بنگاه های بزرگی که در حوزه پسماند بتوانند خدمات ارائه دهند در کشور وجود ندارد.

رئیس مرکز مطالعات راهبردی و آموزش سازمان شهرداری ها و دهیاری های وزارکت کشور در ادامه گفت: در حوزه های مدیریت شهری، پایش امنیت شهری، ایمنی و مدیریت شهری باید زنجیره های ارزش را توسعه دهیم.

وی افزود: امیدوارم که بتوانیم در نشست های بعدی و در سنوات آینده در چنین همایش هایی این مفهوم را با همکاری وزارت کشور تبیین کنیم. استقبال می کنیم که روی این رویکرد کار کنیم تا به سمت ایجاد مدیریت شهری یکپارچه حرکت کنیم.

مدیریت یکپارچه تنها تجمیع خدمات نیست بلکه جامعه شهری باید بتواند از طریق سامانه هایی خرید جمعی کند. اینطور نباشد که برای توسعه مترو هر کدام از شهردارها به صورت جداگانه به کشور چین برود و خرید کند.