اکوایران :دادستانی تهران اعلام کرد که استانداردسازی جرثقیل‌های برجی، اجباری است .
اواخر مرداد ماه بود که تصاویری ازسقوط جرثقیلی در محدوده چیتگر منتشر شد ، زمستان سال ۱۴۰۰ هم مدتی عابران خیابان شریعتی از وحشت احتمال سقوط تاورکرین این خیابان خالی را خالی و خیابان بسته شد ، مدیرعامل سازمان آتش نشانی شهرداری تهران می گوید: تاورکرین‌ها سال‌هاست که برای شهر مشکل ایجاد میکنند.
به تازگی علی صالحی؛دادستان تهران گفته است : در نتیجه پیگیری دادستانی تهران و برگزاری جلسات متعدد با دستگاههای متولی، استانداردسازی جرثقیل‌های برجی، اجباری شد.
او تاکید کرد: با توجه به مخاطرات مربوط به فعالیت جرثقیل‌های برجی در کارگاه‌های ساختمان سازی و نظر به اینکه این دستگاههای عظیم الجثه تحت نظام اجباری استاندارد قرار نداشتند؛ دادستانی تهران در راستای حفظ حقوق عامه و پیشگیری از وقوع حوادث ناگوار، بحث استانداردسازی اجباری این دستگاهها را با پیگیری از دستگاههای متولی در دستور کار قرار داد. با پیگیری دادستانی تهران، شورای عالی استاندارد طی مصوبه‌ای، استاندارد سازی اجباری این تجهیزات را تصویب و پس از اخذ موافقت سازمان برنامه و بودجه با تأمین اعتبار لازم، مصوبه مربوطه به امضای رئیس جمهور رسید و لازم الاجرا است.
دادستان تهران افزود: حسب اعلام سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، تعداد ۱۸۰ دستگاه جرثقیل غول پیکر (تاور کرین) در سطح شهر تهران وجود دارد که غفلت از هر کدام از آنها، وقوع فاجعه انسانی را به همراه دارد.
صالحی با اشاره به اینکه تجهیزات جرثقیل‌های برجی به صورت مستعمل وارد کشور می‌شوند؛ اظهار کرد: طبق اعلام سازمان ملی استاندارد، این تجهیزات در ردیف موارد استاندارد سازی اجباری قرار نداشتند و در مبادی ورودی هیچ اقدامی برای کنترل کیفی آنها صورت نمی‌گرفت.
وی با بیان اینکه حوادث مربوط به جرثقیل‌های برجی، با توجه به شدت و برد حادثه، چالش امنیت اجتماعی و زیر سوال رفتن مدیریت شهری را در پی دارد؛ اعلام کرد: در راستای وظایف نظارتی و پیشگیرانه دادستانی در حوزه حقوق عامه، در جلسه مورخ ۱۹ بهمن ۱۴۰۱ با نمایندگان سازمان ملی استاندارد ایران، اداره کل بازرسی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اداره کل استاندارد استان تهران، سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران در خصوص ضرورت تعیین استاندارد سازی اجباری برای تاورکرین‌ها به جمع بندی و توافق رسیدیم و مقرر شد موضوع تا حصول نتیجه نهایی در شورای عالی استاندارد طرح و پیگیری شود.
دادستان تهران عنوان کرد: با پیگیری دادستانی تهران استاندارد سازی اجباری جرثقیل‌های برجی، در جلسه مورخ ۲۷ فروردین ۱۴۰۲ در کمیسیون تخصصی دبیرخانه شورای عالی استاندارد مورد موافقت اعضا قرار گرفت و در یکصد و هفدهمین جلسه شورای عالی استاندارد تصویب شد.
دادستان تهران در پایان با بیان اینکه مصوبه مزبور پس از اخذ موافقت سازمان برنامه و بودجه، به امضای رئیس جمهور رسیده و به لحاظ قانونی لازم الاجرا است؛ تصریح کرد: اجرای این مصوبه گام مهمی در صیانت از حقوق عامه و پیشگیری از بروز حوادث ناگوار ساختمانی است و دادستانی تهران در راستای ایفای وظایف نظارتی و صیانتی خود، بر اجرای دقیق این مصوبه به طور مستمر نظارت خواهد کرد.
برخی از فعالان حوزه ساخت وساز معتقدند : برخی از این جرثقیل ها عمر مفید خود را در کشورهای دیگر طی کرده اند و کارگاه هایی که از این جرثقیل ها استفاده می کنند باید ازایمنی آن اطمینان پیدا کنند. همچنین برخی از این اپراتورها آموزشی در این رابطه ندیده و تجربی کار با این جرثقیل ها را آموخته اند. استفاده از این تاورکرین ها تخصصی است و باید گواهینامه استفاده از آن از سوی متولیان امر صادر شود و کسانی که این گواهی نامه را نداشته باشند امکان استفاده از آن را ندارند.
اما چه نهادهایی وظیفه نظارت بر تاورکرین ها را دارند؟ به گفته یک کارشناس ارشد عمران چهار سازمان درگیر این موضوع هستند که یکی از این سازمان‌ها، سازمان ملی استاندارد است که باید قوانین و استانداردهای لازم در خصوص ایمنی این جرثقیل‌های ساختمانی را تهیه و تدوین کنند. ناظر پروژه و سازمان نظام مهندسی نیز دو نهاد دیگری هستند که مسئولیت اعمال قوانین و نظارت بر آن را دارند. همچنین معاونت معماری شهرسازی و سازمان آتش‌نشانی نیز مسئولیت کنترل ایمنی این جرثقیل‌های برجی را بر عهده دارند.
وی با بیان اینکه وظیفه ناظر فنی پروژه این است که تمامی این موارد را از لحاظ فنی مراعات کند، می گوید: باید فردی که این جرثقیل‌ها را نصب می‌کند، دارای صلاحیت و مهارت‌های لازم باشد، زیرا سوار و مستقر کردن این نوع جرثقیل‌ها نیاز به مهارت ویژه‌ای دارد. همچنین فردی که از این جرثقیل استفاده می‌کند، باید فردی ماهر باشد تا شاهد حوادث کمتری در این حوزه باشیم.
بیشتر این کشورها دستورالعملی هایی برای نظارت بر ایمنی استفاده از جرثقیل های برجی تهیه کردند یا با استفاده از چک لیست های منتشر شده توسط سازمانهای بین المللی، نظارت بر ایمنی استفاده از چرثقیل های برجی را انجام می دهند.
در پژوهشی که مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران در خصوص جرثقیل های برجی انجام داده به بررسی حوادث این جرثقیل ها پرداخته شده و آمده است: به طور کلی حوادث جرثقیل های برجی در ۴ حالت نصب، در حالت برچیدن، افزایش ارتفاع و عرض جرثقیل برجی و باد اتفاق افتاده است. بررسی های آماری نشان می دهد که بیشتر حوادث و خرابی جرثقیل های برجی حین بهره برداری رخ داده که مقایسه مدت زمان بهره برداری با سایر موارد امری طبیعی به نظر می رسد و اهمیت تست و بازرسی جرثقیل های برجی را به صورت ادواری یادآوری می کند. عوامل اساسی دیگری که در ایجاد این نوع حوادث می توان به آن اشاره کرد عدم آموزش صحیح و کافی، ساعت کاری طولانی نصاب ها، برنامه ریزی نامناسب، تجهیزات خراب، عدم توجه به دستورالعمل های سازنده جرثقیل برجی، تعمیرات و نگهداری ضعیف، مشکل طراحی فوندانسیون، عدم استفاده از تجهیزات ایمنی توسط نصاب ها و عدم توجه به شعاع کاری و ظرفیت و جدول بار جرثقیل جستجو کرد که باید نسبت به برطرف کردن این نواقص، اقدامات کافی انجام پذیرد.
در بخشی از این پژوهش جزئیاتی از حوادث جرثقیل های برجی در جهان مورد بررسی قرار گرفت که نتایج آن نشان می دهد درصد بالایی از حوادث در قسمت فونداسیون و پایه تثبیت جرثقیل برجی رخ داده است. همچنین مهمترین مشکلاتی که این گونه حوادث به خصوص در پروژه های ساختمانی و عمرانی ایجاد میکنند زیان های جانی وارده است که معمولا جبران ناپذیر است، خسارت های مستقیم وارده به تجهیزات پروژه، اماکن اطراف و … و خسارت های غیرمستقیم مالی ناشی از تاخیرپروژه، تعهدات پیمانکار در این خصوص است.
این پژوهش روش هایی نیز برای افزایش ایمنی جرثقیل های برجی مطرح کرده. از جمله کنترل و بازرسی های دوره ای توسط افراد دارای صلاحیت و باسابقه و تعیین یک نهاد مشخص جهت تعیین استاندارده و الزامات بازرسی و نظارت و ایمنی کار با جرثقیل های برجی، تعیین افراد و شرکت های دارای صلاحیت جهت کنترل بازرسی نظارت و اعطای گواهینامه های سلامت و ایمنی به پیمانکاران جرثقیل برجی و دستگاههای آنها و …
به طور خلاصه در مقایسه با وضعیت کشورهای پیشرفته فقدان اطلاعات و آموزش کافی و خطای انسانی مشکلات فنی در قطعات اصلی دستگاهها و فقدان تجهیزات کنترلی و حفاظتی باعث شده ایمنی جرثقیل های برجی در ایران نسبت به سایر کشورها پایین تر باشد. همچنین با کنترل سلامت قطعات اصلی، کنترل قطعات سازه ای و پایداری، کنترل قطعات کنترل کننده و کنترل مسائل مربوط به ایمن می توان به بهبود وضعیت موجود کمک کرد.
با وجود این که برخی از کارشناسان ضعف قانونی در نظارت بر این جرثقیل ها را مطرح می کنند، برخی نیز معتقدند قوانین زیادی در این زمینه وجود دارد و اگر نقصی دیده می شود ناشی از عدم اجرایی شدن این قوانین و ضوابط است.به گفته آنها بالاترین قانونی که در این زمینه وجود دارد؛ مقررات ملی ساختمان است که بحث مسئولیت ایمنی ساختمان را صراحتا بر عهده سازنده و پیمانکار گذاشته است.صدور گواهینامه استاندارد در مراکز تست تاورکرین ها از سال ۸۵ به بعد در ایران انجام می شود که با دریافت گواهی سلامت این جرثقیل ها می توان از بسیاری از حوادث جلوگیری کرد.
