اقتصاد ۱۰۰- در ایران سیستم بازنشستگی برای کارکنان بخش دولتی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود که شامل بازنشستگان کشوری و بازنشستگان لشکری است.
هر کدام از این سیستم‌ها قوانین و مقررات خاص خود را دارند که بر شرایط بازنشستگی، مزایا و حقوق بازنشستگی تأثیر می‌گذارد. در این مقاله به بررسی دقیق تفاوت‌های بازنشستگی کشوری و لشکری می‌پردازیم.
بازنشستگان لشکری چه کسانی هستند؟
این افراد کسانی هستند که در خدمت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند و با رسیدن به سن مقرر قانونی، خدمت خود را به پایان رسانده‌اند. مقررات مربوط به بازنشستگی این کارکنان در قوانین نظامی کشور تعریف شده است.
بازنشستگان کشوری چه کسانی هستند؟
این دسته از بازنشستگان کسانی هستند که در بخش‌های دولتی فعالیت داشته‌اند و با دستیابی به سن بازنشستگی ، به دوران کاری خود خاتمه داده‌اند. قوانین مربوط به بازنشستگی آن‌ها در قانون مدیریت خدمات کشوری و دیگر مقررات مرتبط تبیین شده است.
صندوق بازنشستگی کشوری، به عنوان یک نهاد بیمه‌گر مستقل که تحت نظارت وزارت رفاه و تامین اجتماعی فعالیت می‌کند، مسئولیت پرداخت مستمری و سایر مزایا را که تحت قوانین خاص بازنشستگی هستند، بر عهده دارد.
افرادی که مشمول قوانین و مزایای مربوط به بازنشستگان کشوری هستند در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرند:
- کارکنان دولتی که تحت قانون مدیریت خدمات کشوری هستند.
- اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی عالی که مطابق آیین‌نامه استخدامی خود عمل می‌کنند.
- قضاتی که در قوه قضائیه و دادگستری خدمت می‌کنند و تابع مقررات استخدامی قضایی هستند.
- کارکنان رسمی وزارت امور خارجه که به عنوان کادر سیاسی فعالیت می‌کنند.
- کارمندان ثابت شهرداری‌ها در سراسر کشور، به جز کارمندان شهرداری تهران.
- کارمندان پیمانی که در سازمان‌های دولتی کار می‌کنند و متقاضی استفاده از مقررات بازنشستگی و وظیفه صندوق بازنشستگی کشوری هستند.
- خویش‌فرمایان شامل کارکنان وزارت راه و ترابری که خود را بازخرید کرده‌اند و افرادی که مشمول ماده ۱۴۷ قانون برنامه چهارم توسعه می‌شوند.
شرایط بازنشستگی کشوری و لشکری
شرایط بازنشستگان لشکری و کشوری متفاوت است و هر کدام از این افراد با داشتن شرایط خاصی بازنشسته می‌شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
شرایط بازنشستگی کارکنان لشکری
برای کارکنان لشکری برای ورود به دوران بازنشستگی، سن مشخصی برای هر رتبه در نظر گرفته شده است:
- افسران با رسیدن به ۵۵ سالگی
- همافران با رسیدن به ۵۰ سالگی
- سرتیپ‌ها با رسیدن به ۴۵ سالگی
- سرگردها با رسیدن به ۴۲ سالگی
- سروان‌ها با رسیدن به ۳۹ سالگی
- ستوان‌های سوم با رسیدن به ۳۶ سالگی
- ستوان‌های دوم با رسیدن به ۳۳ سالگی
- ستوان‌های یکم با رسیدن به ۳۰ سالگی
علاوه بر این، داشتن دست‌کم ۲۰ سال سابقه خدمت در نیروهای مسلح و عدم وجود سابقه محکومیت انتظامی موثر، از دیگر شرایط لازم برای بازنشستگی کارکنان لشکری است.
شرایط بازنشستگی کارکنان کشوری
شرایط بازنشستگان کشوری به این صورت است:
- زنان باید به سن ۵۵ سالگی برسند.
- مردان باید به سن ۶۰ سالگی برسند.
همچنین، لازم است که حداقل ۲۰ سال سابقه خدمت در دولت را داشته و فاقد هرگونه محکومیت انتظامی موثر باشند.
مزایای بازنشستگی کشوری و لشکری چیست؟
بازنشستگان لشکری و کشوری بعد از پایان دوهر خدمت خود می‌توانند از مزایای خاصی بهره‌مند شوند. در ادامه به بررسی مزایا و تهسیلات مربوط به هر دو گروه بازنشستگان می‌پردازیم.
مزایای بازنشستگی کارکنان لشکری
کارکنان لشکری پس از پایان دوران خدمت، از مجموعه‌ای از مزایا بهره‌مند می‌شوند که بر اساس قوانین مصوب نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران تعیین شده است. این مزایا شامل موارد زیر می‌شود:
- مستمری بازنشستگی: میزان مستمری بازنشستگی بر مبنای سطح رتبه نظامی، طول مدت خدمت و دستمزد و مزایای دریافتی در سال آخر خدمت محاسبه می‌شود.
- مزایای تکمیلی: علاوه بر مستمری، کارمندان نظامی می‌توانند از مزایای تکمیلی نظیر بیمه‌های درمانی و عمر و دیگر مزایای مشابه استفاده کنند.
مزایای بازنشستگی کارکنان کشوری
کارکنان کشوری یا کارکنان کشوری نیز پس از بازنشستگی از مجموعه‌ای از مزایا بهره‌مند می‌شوند که بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری و قوانین وابسته تعیین می‌شود. این مزایا عبارتند از:
- مستمری بازنشستگی: میزان مستمری بازنشستگی بر مبنای سابقه خدمت و دستمزد و مزایای دریافتی در سال آخر خدمت محاسبه می‌شود.
- مزایای تکمیلی: کارکنان کشوری علاوه بر مستمری، از مزایای تکمیلی نظیر بیمه‌های درمانی و عمر و دیگر مزایای مشابه بهره‌مند می‌شوند.
تفاوت بازنشستگان کشوری و بازنشستگان لشکری
بسیاری از افراد درباره فرق بازنشستگی لشکری و کشوری سوال دارند. تا اینجا متوجه شدیم منظور از بازنشستگی کشوری و لشکری چیست و با شرایط بازنشستگی و مزایای مربوط به هر دو گروه آشنا شدیم. اما تفاوت این دو گروه بازنشستگان فقط به همین موارد محدود نمی‌شود. در این بخش با تفاوت‌های بازنشستگی کشوری و لشکری بیشتر آشنا می‌شویم.
- سن مورد نیاز برای بازنشستگی:کارکنان لشکری در سن ۵۵ سالگی به بازنشستگی می‌رسند، درحالیکه برای کارکنان کشوری، این سن برای بانوان ۵۵ و برای آقایان ۶۰ سال تعیین شده است.
- سابقه خدمت:هم کارکنان لشکری و هم کشوری باید حداقل ۲۰ سال سابقه خدمت داشته باشند تا واجد شرایط بازنشستگی شوند.
- مزایای بازنشستگی:کارکنان لشکری از مزایای اضافی بیشتر نظیر حقوق بازنشستگی و مستمری بهره‌مند می‌شوند.
- دستمزد بازنشستگی:دستمزد بازنشستگی کارکنان لشکری بر پایه قوانین مربوط به نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و قوانین وابسته تعیین می‌شود، درحالیکه دستمزد بازنشستگی کارکنان کشوری بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری و قوانین مرتبط دیگر محاسبه می‌شود. لازم به ذکر است که هر دو گروه بازنشستگان از حقوق و مزایای مصوب قانونی بهره‌مند هستند. تمایزات میان این دو، بیشتر در مواردی چون سن بازنشستگی، مدت زمان خدمت، مزایای اضافی و روش محاسبه حقوق بازنشستگی مشهود است.
فرق حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری ۱۴۰۳
در گذشته میزان حقوق بازنشستگی کارکنان کشوری بر پایه دستمزد آخرین سال فعالیت آن‌ها تعیین می‌شد. این روش منجر به دریافت حقوق بازنشستگی بالاتر برای کسانی می‌شد که در سال‌های پایانی کار خود دستمزد بیشتری داشتند. اما در حال حاضر، محاسبه حقوق بازنشستگی بر اساس قوانین جدیدی از قانون مدیریت خدمات کشوری صورت می‌گیرد. این قوانین میزان حقوق بازنشستگی را با در نظر گرفتن عواملی چون مدت زمان خدمت، دستمزد و مزایای سال آخر کار، و همچنین مقام و رتبه شغلی تعیین می‌کنند.
در رابطه با بازنشستگان لشکری باید گفت که در گذشته، محاسبه حقوق بازنشستگی نیروهای مسلح نیز مشابه کارکنان کشوری و بر اساس دستمزد آخرین سال خدمت آن‌ها انجام می‌شد که این امر به حقوق بازنشستگی بیشتر برای افراد با دستمزد بالاتر منجر می‌شد. اما در حال حاضر محاسبه حقوق بازنشستگی نیروهای مسلح بر اساس قانون جدید ارتش جمهوری اسلامی ایران صورت می‌پذیرد. این قانون میزان حقوق بازنشستگی را با توجه به عواملی مانند سابقه خدمت، دستمزد و مزایای دریافتی در سال آخر کار، و رتبه نظامی فرد تعیین می‌کند.
