اقتصاد ۱۰۰- بررسی‌ها حاکی از آن است که دهک اول پایین‌ترین افزایش در شاخص قیمت اقلام خوراکی را تجربه کرده و در سایر دهک ها، رشد قیمت ها سطوح بالاتری داشته است است.
تورم یکی از شاخص‌های اساسی اقتصاد است که نشان می دهد میزان رشد قیمت یک سبد متنوع از اقلام خوراکی، غیرخوراکی و یا خدمات در یک زمان نسبت به دوره قبل از آن چگونه بوده است.
شاخص رشد قیمت اقلام خوراکی به تفکیک برای هر دهک اعلام می شوند. اگر تمام خانوارهای کشور بر حسب هزینه‌ای که دارند در ۱۰ دهک دسته‌بندی شوند، دهک‌های هزینه‌ای به دست می آید. ده درصد از کم هزینه ترین خانوارها در دهک اول جای گرفته و نشانگر قشر فقیر جامعه است. در مقابل ده درصد از پرهزینه ترین دهک ها در دسته دهم جای گرفته و نشان دهنده ثروتمندترین قشر جامعه است.
شواهد آماری نشان می‌دهد که رشد قیمت اقلام خوراکی در فروردین امسال نسبت به زمان مشابه در سال ۱۴۰۰ برای دهک اول هزینه ای کمترین و برای دهک دهم بیشترین مقدار را داشته است. بررسی ها حاکی از آن است که هزینه خرید یک سبد یکسان از اقلام خوراکی در طی این دوره در دهک اول رشد ۲۰۰ درصدی را به ثبت رسانده است. این در حالی است که رشد قیمت سبد اقلام خوراکی ثروتمندترین قشر جامعه ۲۱۴ درصد اعلام شده است. در ادامه نگاهی به میزان رشد قیمت کالاهای خوراکی و آشامیدنی در هر دهک در فروردین امسال نسبت به فروردین ۱۴۰۰ شده است.
نگاهی به مفهوم شاخص قیمت مصرف کننده
در مفاهیم اقتصادی از رشد مستمر سطح عمومی قیمتها به عنوان تورم یاد شده است. تورم های بالا و مستمر یکی از آسیبهای مزمن اقتصادی است که به دلیل بی ثباتی در سیاست گذاری و ورود شوک های پی در پی و بیرونی ایجاد شده است. تغییر شاخص قیمت، به صورت مستقیم بر رفاه مصرف کنندگان اثر گذاشته و موجب کاهش آن می شود. از این رو کنترل آن توسط سیاستگذار دارای اهمیت است.
به منظور محاسبه نرخ تورم، در وهله نخست یک سبد مشخص از کالا و خدمات در نظر گرفته می شود. این سبد شامل مجموعه متنوعی از انواع کالاهای خوراکی یا غیرخوراکی و خدمات یا مجموع این اقلام می باشد که توسط مردم مورد استفاده قرار می گیرد. اگر به هریک از این سبدها یک وزن مشخص اختصاص داده شود، عدد حاصل نشان می دهد که میزان اهمیت هریک از این کالاها چقدر بوده است. برخی از این اقلام نظیر کالاهای خوراکی و آشامیدنی در سبد مصرفی خانوار از وزن قابل توجه و بالایی برخوردارند. چرا که مصرف آن توسط عموم مردم جامعه ضروری بوده و منجر به ادامه حیات می شود. اما در مقابل دسته‌ای از این کالاها نظیر هتل و رستوران برای برخی وزن بالاتر و برای برخی دیگر وزن کمتری دارد.
این شاخص ها به تفکیک برای هر دهک اعلام می شوند. اگر تمام خانوارهای کشور بر حسب هزینه ای که دارند در ۱۰ دهک دسته بندی شوند، دهک های هزینه ای به دست می آید. ده درصد از کم هزینه ترین خانوارها در دهک اول جای گرفته و نشانگر قشر فقیر جامعه است. در مقابل ده درصد از پرهزینه ترین دهک ها در دسته دهم جای گرفته و نشان دهنده ثروتمندترین قشر جامعه است.
در ادامه به بررسی این مساله پرداخته شده که رشد شاخص قیمت اقلام خوراکی، آشامیدنی و دخانیات به عنوان نیاز اصلی حیات مردم در فروردین ۱۴۰۳ نسبت به همین رقم در فروردین ۱۴۰۰ چگونه بوده است.
ثبت کمترین رشد قیمت شاخص اقلام خوراکی در دهک اول
نگاهی به داده‌های منتشر شده توسط مرکز آمار ایران این حقیقت را نشان می دهد که در فروردین ۱۴۰۳ نسبت به بازه زمانی مشابه در سال ۱۴۰۰، سطح عمومی قیمت یک سبد متنوع از اقلام خوراکی، آشامیدنی و دخانی در میان ۱۰ دهک درآمدی رشد ۲۰۰ تا ۲۱۴ درصدی را تجربه کرده است.
براساس شواهد موجود این رقم برای ده درصد از فقیرترین قشر جامعه ایرانی، رشد ۲۰۰ درصدی داشته است. به بیان دیگر شاخص قیمت این گروه از اقلام برای کم هزینه‌ترین خانوارهای ایرانی در نخستین ماه از سال ۱۴۰۳ نسبت به بازه زمانی مشابه در سال ۱۴۰۰، ۳ برابر شده است.
بررسی ها حاکی از آن است که این قشر کمترین رشد را در شاخص قیمت اقلام خوراکی تجربه کرده و در سایر دهک ها، رشد قیمتها به سطوح بالاتری دست یافته است.
اغنیا، در رده نخست رشد شاخص قیمت خوراکی‌ها
رشد شاخص قیمت اقلام خوراکی و آشامیدنی برای ۲ دهک هزینه‌ای بیش از ۳ برابر شده و رشد بالاتر از ۲۱۰ درصدی را به ثبت رسانده است. این دو دهک شامل ۲۰ درصد از ثروتمندترین خانوارهای ایرانی هستند.
به بیان دقیق تر در فروردین امسال، رشد شاخص قیمت خوراکی‌ها برای دهک دوم هزینه ای، معادل ۲۱۰ درصد بوده است. این بدان معناست که در فرودین ۱۴۰۳ قیمت یک سبد متنوع از اقلام خوراکی مورد استفاده در دهک نهم، ۳.۱ برابر بیشتر از قیمت این اقلام در فروردین ۱۴۰۰ شده است. البته رشد این شاخص در میان ۱۰ درصد از ثروتمندترین گروه جامعه بیشترین مقدار را داشته و در محدوده ۲۱۴.۴ درصدی قرار گرفته است.
