اقتصاد ۱۰۰- نرخ حق بیمه هر سال، با توجه به فرمولی که از سوی سازمان تامین اجتماعی، تعیین و ارائه شده است، محاسبه می‌شود و معمولا هر سال، میزان مبلغی که برای پرداخت حق بیمه سازمان بیمه تامین اجتماعی تعیین می‌شود، چند درصد افزایش دارد.
حق بیمه تامین اجتماعی، هر ساله با توجه به حداقل دستمزد کارگران و تغییر مبلغ حق مسکن و خوار و بار تغییر می‌کند. نرخ حق بیمه سال ۱۴۰۳ نیز، به روال سال‌های گذشته، افزایش پیدا کرده است.
معیار‌های اصلی که به صورت مستقیم، بر روی حق بیمه سال ۱۴۰۳ تاثیر می‌گذارند، حقوق روزانه کارگر، بن کارگری و حق مسکن هستند.
سهم حق بیمه کارگران و کارفرمایان در سال ۱۴۰۳
تعداد روزهای کارکرد x پایه حقوق روزانه + حق مسکن + بن کارگری x سی درصد
نرخ بیمه کارگران مشمول قانون کار معادل ۳۰ درصد حقوق و مزایای مشمول بیمه است. ۷ درصد حق بیمه سهم کارگران است که کارفرما از حقوق و مزایای ۱۴۰۱ ماهانه کارگر کسر کرده بر روی آن ۲۳ درصد حق بیمه سهم کارفرما را اضافه کرده و به تامین اجتماعی واریز می‌کند.
خلاصه جدول حقوق و دستمزد ۱۴۰۲
طبق مصوبه شورای عالی کار در تاریخ ۱۴۰۲/۱۲/۲۷، حداقل دستمزد کارگران برای سال ۱۴۰۳ به میزان ۹ میلیون و ۳۲۲ هزار تومان تعیین شد.
با توجه به اینکه حق بیمه تامین اجتماعی کارگران بر مبنای حداقل دستمزد محاسبه می‌شود، بنابراین میزان حق بیمه تامین اجتماعی کارگران در سال ۱۴۰۳ به شرح زیر خواهد بود:
حق بیمه پایه: ۷ درصد از حداقل دستمزد، معادل ۶۵۲ هزار و ۵۴۰ تومان
حق بیمه بیکاری: ۱ درصد از حداقل دستمزد، معادل ۹۳ هزار و ۲۲۰ تومان
حق بیمه حوادث ناشی از کار: ۲ درصد از حداقل دستمزد، معادل ۱۸۶ هزار و ۴۴۰ تومان
در مجموع، میزان حق بیمه تامین اجتماعی کارگران در سال ۱۴۰۳ معادل ۹۳۱ هزار و ۱۸۰ تومان خواهد بود.
لازم به ذکر است که این میزان حق بیمه برای کارگران مشمول قانون کار است و ممکن است برای کارگران مشمول سایر قوانین متفاوت باشد.
همچنین، لازم به ذکر است که کارفرمایان موظف هستند علاوه بر پرداخت حق بیمه کارگران، بخشی از هزینه‌های بیمه تکمیلی درمان کارگران را نیز پرداخت کنند. این هزینه در سال ۱۴۰۳ برای هر نفر ماهانه ۱۵۲ هزار و ۵۰۰ تومان است.
در مجموع، هزینه‌های بیمه‌ای کارگران در سال ۱۴۰۳ برای هر نفر ماهانه ۱ میلیون و ۷۸۳ هزار و ۶۸۰ تومان خواهد بود.
نحوه محاسبه و میزان حق بیمه سال جاری
طبق ماده (۲۸) قانون تامین اجتماعی، مبلغ حق بیمه به میزان ۳۰ درصد مزد یا حقوق بیمه‌شدگان مشمول قانون کار است که از این میزان ۲۳ درصد (۲۰ درصد حق بیمه + سه درصد بیمه بیکاری) بر عهده کارفرما و هفت درصد بر عهده بیمه شده است (که علاوه بر میزان نرخ فوق الاشاره، سه درصد نیز به وسیله دولت تامین می‌شود).
طبق ماده (۳۶) قانون کارفرما مسئول پرداخت حق‌بیمه سهم خود و بیمه‌شده به سازمان بوده و مکلف است در موقع پرداخت مزد یا حقوق و مزایا سهم بیمه شده را کسر کرده و سهم خود را بر آن افزوده به سازمان تامین اجتماعی تأدیه کند.
حق بیمه را می‌توان به چهار دسته عمده تقسیم کرد:
۱- حق‌بیمه‌ای که براساس دستمزد و حقوق پرداختی توسط کارفرما، محاسبه و تعیین شده و به صورت لیست پرداخت حق‌بیمه به شعب سازمان ارائه می‌شود.
۲- حق‌بیمه‌ای که به صورت مقطوع و بر اساس ماده (۳۵) قانون توسط سازمان تامین‌اجتماعی برای برخی از مشاغل و منطبق بر ضوابط قانونی از جمله تصویبنامه شورای عالی کار درخصوص تغییر حداقل دستمزد روزانه و سایر سطوح دستمزدی و حداقل مزایای پرداختی به کارگران مشمول قانون کار، هر سال تعیین می‌شود و کارفرمایان مکلف‌اند برمبنای دستمزد تعیین شده نسبت به ارسال لیست و پرداخت حق بیمه بیمه‌شدگان کارگاه اقدام کنند.
دستمزد مقطوع تنها در مورد برخی مشاغل صنفی موضوعیت دارد و دستمزدی است که کارفرما ملزم به رعایت آن در زمینه محاسبه و پرداخت حق‌بیمه کارگران است و مجاز به پرداخت حق بیمه برمبنای دستمزدی کمتر از دستمزد مقطوع اعلام شده برای هر سال نیست.
۳- درخصوص نحوه تعیین دستمزد بیمه شدگان اختیاری و مشاغل آزاد:
۱-۳- نحوه تعیین دستمزد بیمه شدگان اختیاری:
مبنای پرداخت حق بیمه برای کسانی که بیش از ۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند بین ۷۰ تا ۱۰۰ درصد میانگین دستمزد آخرین (۳۶۰) روز قبل از ثبت تقاضا بیمه اختیاری به انتخاب متقاضی خواهد بود مشروط بر اینکه از ۱/۲ حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار کمتر نباشد و مبنای پرداخت حق بیمه متقاضیانی که پنج سال و کمتر از پنج سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند به انتخاب متقاضی بین ۱/۲ حداقل دستمزد و حداکثر دستمزد شاغلین خواهد بود. از ابتدای هر سال به میزانی که طبق مقررات مصوب شورای عالی کار به سطوح دستمزد شاغلین اضافه می‌شود مبنای پرداخت حق بیمه افزایش می‌یابد.
۳-۲- نحوه افزایش دستمزد بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد :
حق‌بیمه‌ای که برای بیمه‌شدگان حرف و مشاغل آزاد و اختیاری (خویش‌فرما) تعیین می‌شود که براساس دستمزد و حقوق اعلامی متقاضی و قرارداد فی‌مابین تعیین می‌شود. در این حالت میزان دستمزد اعلامی می‌بایست مابین حداقل و حداکثر دستمزد سال مورد نظر باشد.
۴- حق بیمه افراد شاغل در اجرای قراردادهای مقاطعه کاری که به دو صورت محاسبه می‌شود:
الف) قراردادهایی که مشمول ماده ۴۰ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب اول اردیبهشت ۱۳۹۴ و همچنین ماده ۱۱ قانون حداکثر استقاد از توان تولید و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی مصوب ۱۵ اردیبهشت ۹۸ بوده و کار توسط کارکنان همان کارگاه و در محل ثابت کارگاه پیمانکار انجام می‌گیرد وفق صورت مزد و حقوق افراد شاغل و بازرسی طبق ماده ۴۷ قانون محاسبه و مطالبه می گردد و از تعیین نسبت مزذ به کل کار وفق ماده ۴۱ قانون تامین اجتماعی معاف هستند.
ب) قراردادهایی که خارج از ضوابط بند یک می باشند وفق ماده ۴۱ قانون نسبت مزد به کل کار تعیین و حق‌بیمه براساس آن محاسبه و مطالبه می‌شود.
به صورت کلی حق‌بیمه براساس فرمول زیر محاسبه می‌شود:
حق‌بیمه = {(دستمزد روزانه * تعداد روزهای کارکرد) + حق مسکن + مزایای رفاهی و انگیزه‌ای} *۳۰درصد
در سال ۱۴۰۲ براساس پایه حقوق روزانه (۱,۷۶۹,۴۲۸ ریال) و میزان حق مسکن (۹,۰۰۰,۰۰۰ ریال) و مزایای رفاهی و انگیزه‌ای (۱۱,۰۰۰,۰۰۰ ریال) میزان حق‌بیمه به این شرح است:
ماه ۳۱ روزه:
مبلغ کل حق‌بیمه ۲۲,۴۵۵,۶۸۰ ریال
سهم کارفرما: ۱۷,۲۱۶,۰۲۱ ریال
سهم کارگر ۵,۲۳۹,۶۵۹ ریال
ماه ۳۰ روزه:
مبلغ کل حق‌بیمه ۲۱,۹۲۴,۸۵۲ ریال
سهم کارفرما: ۱۶,۸۰۹,۰۵۳ ریال
سهم کارگر ۵,۱۱۵,۷۹۹ ریال
درخصوص سایر سطوح دستمزدی نیز براساس آخرین دستمزد روزانه سال ۱۴۰۱، معادل ۲۱ درصد به علاوه رقم ثابت روزانه ۸۳,۵۹۶ ریال به شرح ذیل افزایش می‌یابد:
مزد روزانه شغل سال ۱۴۰۲= (۸۳,۵۹۶+۱/۲۱ ×آخرین مزد روزانه شغل در سال ۱۴۰۱)
منبع:عرشه
