اقتصاد ۱۰۰- اشتباه استراتژیک ما این بود که برای حمایت از تولیدکننده داخلی جلوی واردات خودرو را گرفتیم و تعرفه را سنگین کردیم. خودروسازان ما لوس شده‌اند.
در دولت‌های اخیر جمهوری اسلامی اینکه چه مبلغی یارانه به مردم داده شود همیشه مورد بحث بوده چراکه در ادوار انتخاباتی و سخنرانی‌های روسای جمهوری همیشه یارانه یک پله پرش برای جلب نظر مردم بوده است با این تفاسیر محمدرضا باهنر نیز پیشنهاد داده که در ازای افزایش یارانه می‌توانیم بنزین را گران کنیم.
محمدرضا باهنر، فعال سیاسی اصولگرا از پیشنهاد عجیبی رونمایی کرده است. او می‌گوید می‌توانیم در ازای یارانه ۱۰ میلیونی بنزین را لیتری ۵۰ هزار تومان به مردم بفروشیم و این راهکار را تنها روش درست برای منصفانه کردن قیمت بنزین می‌داند.
محمدرضا باهنر نماینده ادوار مجلس و دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین دراین باره می‌گوید: «برای چنین کاری دولت باید حساب شده حرکت کند و مردم را در جریان تصمیم‌های خود بگذارد نه که مانند دولت قبل اعلام کند که صبح جمعه متوجه گرانی قیمت بنزین شده است.»
مشروح گفتگوی باهنر را در ادامه می‌خوانید.
مجلس در حال بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه است و یکی از مباحث مهم این برنامه ماجرای قیمت‌گذاری بنزین است. به نظر می‌رسد که بنزین به معمایی حل نشدنی برای دولت تبدیل شده است. چون از یک طرف دولت خواستار افزایش قیمت بنزین است و از طرف دیگر می‌داند که جامعه پذیرای این افزایش قیمت نیست. چه باید کرد؟
قیمت نفت در دنیا تلورانس دارد اما اگر فرض کنیم نفت بشکه‌ای ۷۰ دلار باشد با این قیمت نفت در هر بشکه ما سالی بیش از ۲۲۰ میلیارد دلار انرژی مصرف می‌کنیم. این عدد در دنیا بسیار غیرطبیعی است. نه کشورهای صنعتی و نه کشورهای توسعه‌یافته و نه کشورهای عقب مانده چنین مصرفی ندارند ایران در شدت مصرف انرژی رتبه سوم یا چهارم دنیا را دارد. اگر کسی حاضر است در ایران بنزین مصرفی ماشینش را خودش از پالایشگاه بگیرد من حاضرم به او حواله بدهم تا برود و مجانی تهیه کند.
معدل قیمت حمل یک لیتر بنزین در کشور ما بیش از قیمت بنزینی است که از مردم می‌گیریم. یک بطری آب ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان است یعنی آب را لیتری ۸ هزار تومان می‌خریم ولی بنزین لیتری ۳ هزار تومان است. این مساله باید مدیریت شود، در ایران حتما ۲۰ تا ۳۰ درصد از مصرف بنزین قاچاق می‌شود. با این مقدمه قیمت بنزین باید تعدیل شود.
فکر می‌کنید قیمت معقول برای بنزین چقدر است؟
امروز در دنیا قیمت بنزین چه در کشورهای نفتی و چه غیر نفتی لیتری ۱ دلار است. هر یک لیتری که در این کشور بنزین مصرف می‌شود به اندازه دویست گرم گوشت است حال بهتر است یک لیتر بنزین مصرف کنی یا دویست گرم گوشت بخری؟! امروز با پول یک لیتر بنزین یک آدامس به آدم نمی‌دهند. اگر یارانه مصرف انرژی را در کشور حذف کنیم یعنی نفتمان را به همان قیمتی که به خارج می‌فروشیم به داخلی‌ها بفروشیم، می‌توانیم سالیانه به هر خانواده بیش از ۱۰ میلیون تومان یارانه نقدی بدهیم.
منظور شما این است که با پرداخت یارانه به مردم می‌توان قیمت بنزین را افزایش داد و این راهکار شما است؟
بله، منتها به جای این یارانه ۱۰ میلیون تومانی، بنزین لیتری ۵۰ هزار تومان می‌شود.
اگر به این منوال پیش برویم احتمال تکرار حوادث سال ۹۸ که پس از گران شدن بنزین رخ داد چقدر است؟
در زمان دولت نهم هم افزایش قیمت به یکباره بالا بود اما اقدامات قبلی مردم را آماده کرده بودیم. متاسفانه در سال‌های ۹۸ برخورد دولت آقای روحانی طوری بود که ایشان به مردم خندید و گفت من صبح جمعه فهمیده‌ام که بنزین گران شده است. این برخورد برای مردم سنگین بود و نباید با مردم از موضع بالا صحبت کرد. دولت آقای روحانی خدمات زیادی داشت و من فکر می‌کنم به دولت ایشان ظلم شده است.
با این تفاسیر در زمان هدفمندی یارانه‌ها در دولت نهم و دهم رییس جمهور سه یا چهار بار به طور زنده با مردم صحبت کرد و محاسبه کرد و توجیه کرد و حرکت‌هایی پیشینی انجام داد و قبل از گران شدن قیمت بنزین یارانه‌ها به حساب سرپرست خانوار واریز شد. مردم آماده شده بودند.
با توجه به میزان مشارکت مردم در انتخابات اخیر و التهابات اجتماعی که شاهد آن بودیم؛ فکر می‌کنید دولت برای این کار سرمایه اجتماعی لازم را دارد؟
دولت باید مردم را آماده کند؛ اگر خودروی عمومی و اتوبوس و تاکسی و مترو به اندازه کافی باشد مردم کاری ندارند که دولت کیست و دولت را قبول دارند یا نه بلکه مردم به این مساله فکر می‌کنند که اگر از خانه خود بیرون بیایند و دم در خانه سوار وسیله حمل و نقل عمومی بشوند به موقع به محل کار خود می‌رسند و کاری با اینکه تصمیم‌گیر کیست ندارند اگر دولت تصمیمی بگیرد که که معدل‌اش به نفع مردم باشد، مردم هم همراهی می‌کنند و کاری ندارند که چه کسی این تصمیم را گرفته است؟ اینکه امروز به مردم بگوییم بنزین ۳ هزار تومانی را ۶ هزار تومان می‌کنیم و شاید به شما یارانه بدهیم شاید نه قطعا مردم عصبانی می‌شوند.
اتفاقاتی در کشور رخ داد و ماه‌ها التهاب آفرید و هزینه‌هایی برای کشور داشت چقدر احتمال می‌دهید این وقایع باز تکرار بشود؟ برخورد حاکمیت در موضوع اعتراضات و حجاب را پس از اعتراضات چطور ارزیابی می‌کنید؟
ما درباره کرسی اعتراض صحبت می‌کنیم اعتراض همیشه می‌تواند وجود داشته باشد و فرهنگی و سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و… باشد و باید یک کرسی رسمی اعتراض در کشور تاسیس شود این کار سختی است. عوام می‌گویند هر کسی اعتراضی دارد در پارک لاله اعتراض کند اما اگر ۵ هزار نفر جمع شدند و اعتراضی قانونی داشتند و به یکباره ۵ نفر در آن بین چند ترقه منفجر کردند یا سطل آشغالی را آتش زدند مساله به سرعت امنیتی می‌شود.
حاکمیت باید مسیر را به طور کامل مشخص کند و کسی که بانی یک اجلاس یا یک همایش می‌شود تعهد بدهد و امنیت برقرار شود ولی به طور کلی حاکمیت باید این کار را به راه بیندازد. اگر حاکمیت این کار را نکند صورت مساله پاک شده است. اغتشاشات تمام شد ولی برخی از آن مصائب مانده است باید برای این مسائل راه حل پیدا کرد وگرنه می‌شود آتش زیر خاکستر و دیروز مهسا بود، فردا پروین خانم پیدا می‌شود.
می‌توان در این موضوع به رفراندوم تکیه کرد؟
حتی رفراندوم باید در چهارچوب قانون اساسی باشد می‌توانیم رفراندوم بگیریم که شما حکومت می‌خواهید یا نه؟! کسی چنین رفراندومی را در دنیا نمی‌گیرد یعنی همه کشور‌ها اصولی غیرقابل تغییر دارند.
اصل حجاب قابل تغییر نیست ولی سطح حجاب قابل تغییر است. یکی روی دو شاخه مو حساس می‌شود و دیگری روی اینکه طرف روسری نداشته باشد حساس می‌شود. عده‌ای می‌گویند امروز روسری نداشته باشیم و فردا پاچه شلوار بالا می‌آید و یواش یواش آستین‌ها هم بالا می‌رود و کم کم می‌شود چیزی دیگر.
به بحث بنزین بازگردیم؛ در بحث بنزین کیفیت خودروهای داخلی و البته حذف اسقاطی‌ها بسیار تعیین کننده است؛ در حال حاضر ارزیابی شما در مورد کیفیت خودروهای داخلی چیست؟ علاوه بر این برخی نمایندگان مجلس اذعان دارند که خودروهای داخلی از نظر کیفیت با لندکروز برابری می‌کند.
این صحبت‌ها طنز است و خود افراد هم می‌دانند که مردم به آن‌ها می‌خندند و این اظهار نظرات را به سخره می‌گیرند. در زمان دولت فعلی وزیر قبلی صنعت گفت من میخواهم سالی دو میلیون خودرو در کشور تولید کنم و یک میلیونش را صادر کنیم و من همان زمان مصاحبه کردم و گفتم اگر می‌خواهید پراید را صادر کنید و در خارج از کشور به قیمت ۱۰ هزار دلار بفروشید که به این قیمت تویوتا می‌دهند و کسی پراید ما را نمی‌خرد ولی اگر می‌خواهید صادر کنید و چهل میلیون تومان بفروشید بگویید کجا می‌فروشید که ما هم برویم بخریم و به ایران بیاوریم و سودی ببریم چراکه این پراید و پژو نمی‌توانند با خودروی جهانی رقابت کنند.
با این حال هم‌چنان مسئولین و نمایندگان از مافیای خودرو می‌نالند و تاکید دارند جلوی واردات خودرو توسط آن‌ها گرفته شده است.
اینکه بگوییم قدرتی در داخل کشور وجود دارد و می‌خواهد خودرو را بد تولید کند و گران بفروشد؛ این طور نیست چون امروز در حوزه خودرو همه ضرر می‌کنند. با این قیمت‌هایی که شورای رقابت تعیین کرده خودروسازان در تولید هر خودرو ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان ضرر می‌کنند.
ما اشتباهی سیاسی کردیم و چهل سال خودروسازان داخلی را لوس بار آوردیم. اینها رقابت نکرده‌اند و وضعیت به این شکل در آمده است. برای تقویت خودروساز داخلی ۳۰ سال است اجازه نمی‌دهیم خودروی خارجی آزاد وارد شود. اشتباه استراتژیک ما این بود که برای حمایت از تولیدکننده داخلی جلوی واردات خودرو را گرفتیم و تعرفه را سنگین کردیم. خودروسازان ما لوس شده‌اند. اما اگر منظور از مافیا این است که عده‌ای در کشور هستند که با تولید ۹خودروی بی‌کیفیت و فرسوده در کشور، سود هنگفتی به جیب می‌زنند؛ خیر باید بگویم چنین چیزی نیست.
البته در ماجرای خودرو موارد زیادی هم مطرح می‌شود و یکی هم تحریم‌هاست که هم مانع ورود خودروسازان خارجی می‌شود و هم محدودیت واردات پلتفرم خودرو. البته در این دولت گاهی اظهاراتی درباره احیای برجام شنیده می‌شود. به نظر شما حاکمیت آماده ورود دوباره به برجام است؟
ما هیچ زمانی از برجام کنار نکشیده‌ایم. هم تاریخ می‌گوید و هم بسیاری از شاهدان سیاسی می‌گویند آنکه در برجام به تعهدات قبلی عمل نکرده آمریکا بود. در دولت قبلی آمریکا رییس جمهور وقت از برجام خارج شد و ما بارها گفتیم اگر به همان شرایط قبلی و به برجام بازگردند ما مشکلی نداریم و ادامه می‌دهیم. اما مذاکرات ادامه دارد و همانطور که من هم در خبر‌ها شنیده و خوانده‌ام به سمت روان‌تر شدن حرکت می‌کند.
آیا تجدید روابط ایران و عربستان می‌تواند نشان دهنده بهبود روابط ایران در فضای بین الملل باشد؟
نزدیک به ۷۰ سال است که هیچ زمانی نقطه مثبتی از رابطه با آمریکا در حافظه ایران ثبت نشده و هیچ نفعی بر این ارتباط نمی‌بینیم. ولی همزیستی مسالمت‌آمیز با همسایگان از جمله سیاست‌های کلی دولت بود همچنین مساله ارتباط با مصر هم در اولویت است.
آیا این مشی در تضاد با شعارهای اولیه دولت مبنی بر گره نزدن اقتصاد با مسائل بین الملل نیست؟
متاسفانه در دولت‌های گذشته این مساله را داشتیم که می‌خواستند همه مسائل کشور را به گفت و گوی سیاسی گره بزنند. ما هیچ زمانی نگفتیم و امروز هم نمی‌گوییم که تحریم‌ها بر اقتصاد کشور اثر نداشته است. طرف‌های مذاکره در برجام ۵ کشور هستند ولی در دنیا ۱۹۰ کشور داریم. اگر قرار باشد همه هم و غم خود را در حوزه برجام قرار بدهیم و فقط به ارتباط با این پنج کشور بیندیشیم و ما را به این باور برسانند که اگر این مساله حل نشود هیچ مشکل اقتصادی حل نشود، نه اینطور نیست.
وضعیت ایران و روابطش را در میان همسایگان چطور ارزیابی می‌کنید؟
اینکه از حقوق ملت ایران دفاع کنیم، وظیفه هر حکومتی است؛ جنگ حرف آخر و آخر است موضع ایران موضع صلح است و حتی عنودترین دشمن ما رژیم اشغالگر قدس هم مستثنی نیست و اگر در آن کشور رفراندوم برگزار شود ما مشکلی نداریم.
