اقتصاد ۱۰۰- نرخ سود سپرده‌های بانکی طبق مشاهدات میدانی از برخی شعب، از نرخ‌های دستوری شورای پول و اعتبار فراتر رفته است.
نوشت شورای پول و اعتبار بهمن ماه سال گذشته نرخ جدید سود سپرده‌های بانکی را اعلام کرد. طبق این بخشنامه سقف نرخ سود سپرده‌های بانکی برای سپرده‌های کوتاه‌مدت ۵ درصد، سه ماهه ۱۲ درصد، شش ماهه ۱۷ درصد، یکساله ۲۰.۵ درصد، دو ساله ۲۱.۵ درصد و سه ساله ۲۲.۵ درصد تعیین شد.
اما روایت بانک‌ها چیز دیگری است. تحقیقات میدانی نشان می‌دهد، برخی بانک‌ها از بخشنامه دستوری سود سپرده‌های بانکی عبور کردند؛ اتفاقی که پیش از این هم در بازار پول تجربه شده بود.
بر اساس این گزارش، در حالی که بالاترین نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار، برای سپرده‌های سه ساله ۲۲.۵ درصد است، شعب یکی از بانک های خصوصی سود ۲۳ درصدی برای سپردهگذاران خود در نظر گرفته است. این بانک برای سپرده‌گذارانی که بیش از یک میلیارد تومان سپرده‌گذاری کنند، سود ۲۴ درصدی پرداخت می‌کند.
این بانک برای مشتریان خود یک آفر هم در نظر گرفته؛ اینکه سپردهگذاران بعد از یکماه می‌توانند سپرده خود را برداشت کنند.
بر اساس این تحقیقات میدانی، یکی دیگر از بانک‌های خصوصی می‌گوید سود سپرده سالانه ۲۲ درصد است.
وقتی به کارمند این شعبه به مصوبه بهمن‌ماه شورای پول و اعتبار استناد می‌شود پاسخ می‌دهد: این بخشنامه تا خردادماه اجرا شد و از آن زمان به بعد تغییر کرده است.
یک بانک خصوصی دیگر هم از مصوبه دستوری تعیین نرخ سود سپرده عبور کرده است و این بانک هم به شرط ماندگاری یکماهه سپرده در حساب، برای سپرده‌های تا ۱۰۰ میلیون تومان سود ۱۸ درصدی و برای سپرده‌های بالای ۱۰۰ میلیون تومان، سود ۲۲.۵ درصدی پرداخت می‌کند.
طبق ادعای یکی از کارمندان این شعبه، مصوبه بهمن ماه مدتی بعد از ابلاغ، لغو شد.
پرداخت سودهای ۱۸ تا ۲۳ درصدی با آفر برداشت یکماهه، در حالی است که طبق بخشنامه بهمن‌ماه، سود سپرده‌های کوتاه مدت فقط ۵ درصد تعیین شد.
سقف نرخ سود علی‌الحساب سالانه سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار
بر اساس این گزارش، طبق بخشنامه بانک مرکزی که در ۱۰ بهمن سال ۱۴۰۱ به شبکه بانکی ابلاغ شد سقف نرخ سود علی‌الحساب سالانه سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار به این شرح است:
سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت عادی: ۵ درصد / سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت ویژه سه ماهه: ۱۲ درصد / سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت ویژه شش ماهه: ۱۷ درصد / سپرده سرمایه‌گذاری بلندمدت با سررسید یک سال: ۵.۲۰ درصد / سپرده سرمایه‌گذاری بلندمدت با سررسید ۲ سال: ۵.۲۱ درصد / سپرده سرمایه‌گذاری بلندمدت با سررسید سه سال: ۲۲.۵ درصد است.
نرخ سود تسهیلات عقود غیرمشارکتی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی حداکثر ۲۳ درصد و نرخ سود مورد انتظار عقود مشارکتی قابل درج در قرارداد در بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی با مشتری معادل ۲۳ درصد تعیین شد.
چندی پیش تجارت نیوز در گزارشی نوشت بانک و موسسه اعتباری دیگر، حداکثر سود بانکی ۲۳ درصدی را به سپردهگذاران خود پرداخت می‌کنند. اما حداقل موجودی سپرده‌ها در این بانک‌ها متفاوت است. برای مثال این میزان در بانک‌های سامان و رفاه کارگران معادل ۵۰۰ میلیون تومان و در بانک ایران زمین نیز ۳۰۰ میلیون تومان است.
حداقل موجودی این سپرده‌های ۲۳ درصدی برای بانک‌های اقتصاد نوین، تجارت، پاسارگاد، کارآفرین و همچنین موسسات اعتباری ملل و نور برابر با ۲۰۰ میلیون تومان است.
پنج بانک سرمایه، پارسیان، گردشگری، سپه و کشاورزی نیز برای پرداخت سود ۲۳ درصدی، سپرده‌هایی با حداقل موجودی ۱۰۰ میلیون تومانی دریافت می‌کنند.
با این وجود مبلغ این سپرده‌ها در بانک‌های شهر، دی، مسکن، توسعه تعاون، سینا، صادرات، صنعت و معدن، ملت و پست بانک، تنها یک میلیون تومان است.
کمترین سود بانکی در کدام بانک‌ها پرداخت می‌شود؟
بانک ملی ایران، بزرگترین بانک دولتی کشور، به سپرده‌های مشتریان خود حداکثر ۲۰ درصد سود بانکی پرداخت می‌کند. حداقل مبلغ موردنیاز برای افتتاح حساب در بانک ملی برای دریافت این سود نیز ۱۰۰ میلیون تومان است.
کمترین سود بانکی اما مربوط به دو بانک توسعه صادرات و خاورمیانه است. بیشترین سودی که این بانک‌ها به سپردهگذاران خود پرداخت می‌کنند ۱۸ درصد و حداقل مبلغ این سپرده‌ها نیز برابر با یک میلیون تومان است.
با این حال، تورم‌های بالا در اقتصاد کشور باعث شده است که مردم تمایلی به سپرده‌گذاری در شبکه بانکی با این نرخ‌ها نداشته باشند، از همین روی، بانک‌ها با ترفندهای مختلف از جمله تعیین حداقل مبلغ سپرده، سعی می‌کنند که سود سپرده بیشتری به مشتریان خود پرداخت کنند.
دستور مهم فرزین به بانک‌ها درمورد نرخ سود / وعده برخورد سخت با متخلفان
تیرماه ۱۴۰۱، محمدرضا فرزین که در دیدار دوره‌ای با مدیران عامل بانک‌های کشور سخن می‌گفت، پایبند بودن شبکه بانکی به نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار را ضروری و مهم توصیف و تاکید کرد که به معاونت نظارت بانک مرکزی دستور داده هر بانکی مصوبه شورای پول و اعتبار درمورد نرخ سود مصوب سپرده‌ها و تسهیلات بانکی را رعایت نکند، «حتما به هیأت انتظامی معرفی و با سخت‌ترین شرایط با آنها برخورد شود.»
رئیس کل بانک مرکزی نرخ‌های کنونی سود بانکی را نرخ‌های خوبی دانست و تاکید کرد که اگر بانک‌ها بر این اساس کار کنند، مشکلی پیش نمی‌آید.
فرزین همچنین فاش کرد که بر اساس گزارش‌های دریافتی، برخی بانک‌ها به نرخ‌های مصوب پایبند نیستند و آن را رعایت نمی‌کنند و به همین دلیل هر بانکی رعایت نکند، حتما به هیأت انتظامی بانکی معرفی و با آنها برخورد می‌شود.
وی همچنین به تخلف برخی مدیران در این خصوص اشاره کرده و گفته است: موضوع دیگری که به ما گزارش شده، اعطای تسهیلات در شعب بانکی، منوط به سپرده‌گذاری است. اینکه مشتری باید بر اساس گردش حسابش مورد ارزیابی قرار گیرد، این موضوع یک اصل بانکداری است اما اینکه ارائه تسهیلات را منوط به سپرده‌گذاری کنند، گزارشی است که به بانک مرکزی رسیده و مدیران عامل بانک‌ها حتما باید جلوی این موضوع را هم در شعب بگیرند و قانون را رعایت کنند.
رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: دو موضوع فوق را از معاونت نظارت بانک مرکزی خواسته‌ام تا مجدداً بررسی و گزارش آن را در روزهای آینده به بنده ارائه دهد در صورت تخلف، با هیأت مدیره آن بانک برخورد خواهیم کرد.
