در حالی‌که منابع قرض‌الحسنه بانکها تنها ۳۰ درصد رشد داشته است، اما شاهد رشد ۶۰ تا ۷۰ درصدی میزان تسهیلات ازدواج هستیم. در کنار آن نیز تعداد متقاضیان افزایش چشمگیری داشته که بانک مرکزی را برای پرداخت تسهیلات به شدت دچار مشکل کرده است.
به گزارش اکوایران، وام ازدواج با هدف باز کردن گرهی از مشکلات اول زندگی برای زوج‌ها و به عنوان مشوقی مطمئن از سوی دولت برای افزایش ازدواج در نظر گرفته شد، اما با وجود موانعی که ایجا شده این موضوع تبدیل به یک چالش بزرگ برای زوج‌ها شده است. در بسیاری از مواقع زوج‌ها از دریافت این وام پشیمان می‌شوند.
براساس قانون بودجه امسال، ۲۰۰ همت برای تسهیلات وام ازدواج در نظر گرفته شده که همان عدد مصوبه سال گذشته است. اما رقم پرداختی وام ازدواج از ۲۰۰ میلیون به ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون تغییر کرده و تعداد منقاضیان نیز بسیار بیشتر از بودجه مورد نظر شدند. آنچه مسلم است عددی که در بودجه ۱۴۰۳ برای پرداخت وام ازدواج در نظر گرفته شده است، توانایی پاسخگویی به میزان تقاضاها را ندارد.
رکورد تعداد متقاضیان در صف وام ازدواج شکسته شد
گواه این ادعا سخنان وزیر ورزش و جوانان در مرداد امسال است. سینا کلهر با انتقاد از اینکه تعداد افرادی که در صف هستند به بالاترین زمان خود رسیده، در گفت‌وگو با ایسنا، اعلام کرد: متاسفانه شعب بانکها مراجعه‌کنندگان را سنگ‌قلاب و اذیت می‌کنند. اکنون ۲۷۰ هزار نفر در صف هستند، درحالی‌که به صورت منطقی باید ۷۰ هزار نفر در صف دریافت وام حضور داشته باشند. این رقم در مدت مشابه سال قبل نیز ۷۰ هزار نفر بود.
بر اساس گفته معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان طول مدت زمان و هم ضامن‌هایی که تقاضا می‌کنند و هم حجم کلی آن به قبل از ۱۴۰۰ برگشته است.
از مشکلات فنی سامانه بانک مرکزی تا سنگ اندازی برای تضامین
با وجود اینکه مدیرکل عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی مشکل اصلی را تامین منایع مالی و عدم تخصیص بودجه کافی برای پرداخت تهسیلات وام اردواج بیان کرده، اما مهدی متقی‌فر، معاونت توسعه اجتماعی وزارت ورزش و جوانان در مصاحبه‌ای از مشکلات فنی سامانه ثبت‌نام و سنگ‌اندازی بانک مرکزی در خصوص ضمانت‌ها پرده برداشت.
به نظر وی یکی از مشکلات اصلی در زمان ثبت‌نام ورود به سامانه بانک مرکزی است که بسیاری از متقاضیان حتی در کافی نت‌ها هم موفق به ورود به سامانه و ثبت نام نشدند و شکایات زیادی در این باره مطرح شده است . موضوع بعدی عمل نشدن به قانون ضمانت‌ها است که قرار بود تنها یک ضامن برای وام ازدواج معرفی شود، اما این موضوع به صورت سلیقه در برخی بانکها اعمال می‌شود و برخی بانکها خواهان سه ضامن کارمند با چک و کسر از حقوق شدند. ارجاع به شعبه در زمان مقرر نیز از موارد دیگری است که به آن اشاره شد. بر اساس قانون بعد از دو هفته باید ارجاع به شعبه انجام و بعد از تکمیل مدارک باید یک ماهه وام به متقاضیان پرداخت شود.
ورود کمیسیون اصل ۹۰ به وام ازدواج
در حالی‌که بانک مرکزی مهم‌ترین علت شکل‌گیری صف متقاضیان تسهیلات قرض‌الحسنه را کمبود منابع و شکاف میان منابع قرض‌الحسنه و تسهیلات عنوان کرده، نصرالله پژمانفر، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ اعلام کرده که منابع بانکها کفاف لازم برای کاستن از صف وام ازدواج را می‌دهد و به منظور بررسی مشکلات وام ازدواج در کمیسیون اصل ۹۰ پرونده تشکیل می‌دهیم و در اولین فرصت جلسات لازم برای پیگیری را تشکیل خواهیم داد.
وی در سخنانش اشاره کرد که درباره مقدار ظرفیت پول‌هایی که بانک مرکزی به صورت قرض‌الحسنه و جاری به چرخه وارد کرده، جای اختلاف وجود دارد؛ چراکه بانک مرکزی اعلام کرد که بعضی بانکها از ظرفیت ۵۰ درصدی خود استفاه کردند، اما گزارش‌هایی خلاف این موضوع وصول شده است.
پژمانفر گفت: قبل از رفتن به سوی خط اعتباری و مصوبه جدید و تامین منابع مالی جدید، بانک مرکزی باید دقیقا ظرفیت سپرده‌گذاری‌ها به صورت قرض‌الحسنه و جاری را اعلام کند؛ چراکه بر اساس گزارش‌های دریافت شده این منابع ظرفیت پاسخگویی به متقاضیان را دارد و دیگر لزومی در صف ایستادن وجود ندارد.
او ادامه داد: اینکه بانک مرکزی ادعا کرده قانونگذار یعنی مجلس دارد تکلیف مالایطاق بر بانکها تحمیل می‌کند، یعنی دارد مجلس می‌گوید که شما بیش از توان خودتان بیایید تسهیلات بدهید، این را ما اثبات می‌کنیم که این تکلیف مالایطاق نیست، عین قدرتی است که بانکها دارند و اگر برویم سراغ تسهیلات این‌ها، حساب بکنیم به نسبت به سپرده‌گذاری‌هایی که به صورت قرض‌الحسنه شده و جاری وجود دارد که رسوب این‌ها باید برگردد.
جزئیات برنامه بانک مرکزی برای کاهش صف وام ازدواج
درحالی که منابع قرض الحسنه بانکها تنها ۳۰ درصد رشد داشته است، اما شاهد رشد ۶۰ تا ۷۰ درصدی میزان تسهیلات ازدواج هستیم. در کنار این موضوع باید افزایش سقف فردی تسهیلات و ثابت ماندن میزان منابع را نیز اضافه کرد. از سوی دیگر شبکه بانکی زمانی می‌تواند تسهیلات جدید پرداخت کند که این تسهیلات پرداختی به بانک بازگردد، بازگشت تسهیلات وام ازدواج که قبلا ۷ ساله بود الان ده ساله شده است. لذا از هر وام پرداخت‌شده سالانه فقط ۱۰ درصد آن به بانک باز می‌گردد.
روز گذشته مدیرکل عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی از اتخاد تدابیر در دست اجرای بانک مرکزی و با تصویب هیات عالی این بانک خبر داد و اعلام کرد، به‌زودی منابع جدید برای پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج اختصاص می‌یابد که با این اقدام در کنار اضافه شدن دو بانک قرض‌الحسنه رسالت و مهر برای پرداخت وام ازدواج، یک سوم صف متقاضیان تا پایان سال جاری کاهش یابد.
برآوردها نشان می‌دهد برای پرداخت وام ازدواج ۸۰۰ هزار میلیارد تومان منابع مورد نیاز است. در حالی که توان پرداخت شبکه بانکی بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان نیست. بانک مرکزی مکاتباتی با مجلس انجام داده تا زمینه برای تامین منابع و کاستن از صف متقاضیان فراهم شود. هر چند این منابع کافی نبوده و نیاز است تا منابع دیگری به جز منابع بانکها برای پرداخت تسهیلات ازدواج به شبکه بانکی تزریق شود .
مدیرکل عملیات پولی و اعتباری با تاکید بر اینکه سامانه ثبت نام ونام ازدواج هم اکنون روزانه حدود ۴ هزار نفر را توسط پنج بانک در استان های مختلف ثبت نام می کند تصریح کرد: تعداد افرادی که متقاضی وام ازدواج هستند و برای ثبت نام مراجعه می کنند، زیاد است به همین دلیل ثبت نام آنها ممکن است مشکلاتی را به همراه داشته باشد.
بانک مرکزی برای کاستن از صف متقاضیان وام ازدواج و فرزندآوری تدابیر خاصی نیز به کار گرفته است. به طوری که سال گذشته با وجود معافیت دو بانک قرض‌الحسنه مهر و رسالت از پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزند اوری با رایزنی انجام شده این دو بانک نیز به بانک‌های پرداخت کننده این تسهیلات افزوده شدند و ۲۵ همت در سال گذشت منابع جدید به بانکها تزریق شد تا صف کاسته شود.
بانک مرکزی در عین حال برای استفاده حداکثری از منابع شبکه بانکی علاوه‌بر سپرده‌های قرض الحسنه پس‌اندار، سپرده‌های قرض‌الحسنه جاری را نیز برای پرداخت وام ازدواج درگیر کرد و تا ۵۰ درصد تغییر در مانده حساب جاری بانکها به پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری و اشتغال را در ابلاغیه سهمیه بانکها لحاظ نموده است.
