اکوایران: بیش از دو سال از وعده ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در قالب نهضت ملی مسکن می‌گذرد، اما هنوز بسیاری از مردم خانه‌دار نشده‌اند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که پیشرفت این طرح مطلوب نبوده و تنها ۲۲.۷ درصد از تعهدات بانکی در این زمینه انجام شده است.
به گزارش اکوایران، سال ۱۴۰۲ نیز پایان رسید اما وضعیت نهضت مسکن ملی همچنان در سطح مطلوبی قرار ندارد و میزان تحقق این هدف که از شعارهای اصلی انتخاباتی ابراهیم رییسی در دولت سیزدهم بود از میزان هدفگذاری شده فاصله زیادی دارد.
بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی، شبکه بانکی کشور تا پایان سال گذشته معادل ۱۹۲.۱ همت را به جهش تولید مسکن اختصاص داده است.
بر اساس قانون بودجه کشور و ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن، بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی مکلفند حداقل بیست درصد (۲۰%) از تسهیلات پرداختی نظام بانکی در هر سال را با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار به بخش مسکن اختصاص دهند، به صورتی که در سال اول اجرای قانون (سال ۱۴۰۰) از حداقل ۳۶۰ همت تسهیلات برای واحدهای موضوع این قانون کمتر نباشد و برای سال‌های آینده نیز حداقل منابع تسهیلاتی مذکور با افزایش درصد فوق الذکر مطابق با نرخ تورم سالانه افزایش یابد.
راه ناهموار نهضت ملی مسکن: ۲۲ درصد پیشرفت در دو سال
بر اساس قانون بودجه تعیین شد که بانکها در یک‌ساله ابتدایی اجرای طرح جهش تولید مسکن طی بازه شهریور ۱۴۰۰ تا شهریور ۱۴۰۱ معادل ۳۶۰ همت و در دومین سال اجرای این طرح طی بازه زمانی شهریور ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲ معادل ۴۸۵ همت وام پرداخت کنند، به بیان دیگر طی دو ساله منتهی به شهریور ۱۴۰۲، در مجموع سیستم باید مکلف به پرداخت ۸۴۵ همت تسهیلات به نهضت مسکن ملی بوده اما با گذشت ۶ ماه از این دوره تنها ۱۹۲ همت به جهش تولید مسکن (با سهم ۶۴ همتی برای نهضت ملی مسکن) اختصاص داده شده است.
بر همین اساس با توجه به پرداخت ۱۹۲ همتی بانکها به بخش مسکن می‌توان گفت پیشروی طرح جهش تولید مسکن تنها به میزان ۲۲.۷ درصد بوده و بانکها توان همکاری بیشتر با این طرح را نداشته‌اند.
بر اساس این گزارش از ۱۹۲.۱ همت تسهیلات پرداخت شده به قانون جهش تولید مسکن تا پایان سال ۱۴۰۲، حدود ۶۴ همت آن به مشارکت نهضت ملی مسکن (غیرخود مالکی) و ۴۳.۶ همت آن نیز به نهضت ملی مسکن از کانال خود مالکی مربوط بوده، این ارقام مربوط به بخش شهری است. به این ترتیب در مجموع بانک‌های کشور در بخش مسکن شهری بیش از ۱۰۷ همت پرداخت کرده‌اند که حدود سه برابر تسهیلات پرداخت شده در بخش روستایی است. شبکه بانکی از ابتدای اجرایی شدن طرح جهش تولید مسکن تا پایان سال ۱۴۰۲ معادل ۳۷ همت را به مسکن بخش روستایی اختصاص داده است.
پرداخت تسهیلات بابت ودیعه مسکن نیز که بخشی از قانون جهش تولید مسکن محسوب می‌شود تا پایان سال گذشته معادل ۳۱.۵ همت بوده است.
همچنین بر اساس این گزارش تا پایان سال ۱۴۰۲ حدود ۱۶ همت نیز به حوادث غیرمترقبه مربوط به مسکن پرداخت شده است.
عقب ماندن ۱۹ بانک از قافله نهضت ملی مسکن
طرح نهضت ملی مسکن مشتمل بر دو بخش است؛ خود مالک و غیر خودمالک.
گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد از ابتدای اجرایی شدن این طرح در شهریور ماه سال ۱۴۰۰ تا پایان سال ۱۴۰۲، تنها ۸ بانک به طور مستقیم (غیر خود مالک) در طرح نهضت ملی مسکن شرکت کرده‌اند و معادل ۶۳ هزار و ۹۲۶ میلیارد تومان تسهیلات پرداخته‌اند. این در حالی است که ۱۹ بانک دیگر که عمدتا خصوصی هستند هیچگونه مشارکتی را در بخش نهضت ملی مسکن (غیر خود مالک) نداشته‌اند. غیر خودمالک به آن دسته از تسهیلات گفته می شود که وام گیرندگان در آن مالک زمین نیستند. البته طبق قانون جهش تولید مسکن، بانک‌های تخصصی به تشخیص بانک مرکزی، به غیر از بانک مسکن از شمول پرداخت این تسهیلات مستثنی بوده که به نظر می‌رسد علت غیبت برخی بانکها ناشی از این امر باشد.
بخش دیگری از طرح نهضت ملی مسکن نیز به شیوه ساخت خود مالکی است یعنی متقاضیان خود دارای زمین هستند و برای ساخت آن تسهیلات دریافت می‌کنند؛ متقاضیان در این زمینه تا پایان سال گذشته از سوی ۱۹ بانک معادل ۴۳ هزار و ۶۰۸ میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین وام در دو بخش خود مالکی و غیرخود مالکی از سوی بانک تخصصی مسکن پرداخت شده است. این در حالی است که در مجموع در طرح نهضت ملی مسکن (خودمالک و غیرخودمالک) همچنان چهار بانک هیچگونه تسهیلاتی پرداخت نکرده‌اند.
