اکوایران: عملکرد ضعیف سازمان خصوصی‌سازی در ۲۳ سال گذشته نشان می‌دهد که این فرآیند به طور کامل با اهداف اولیه خود فاصله دارد و در سال‌های گذشته کسری بودجه را به اقتصاد تحمیل کرده است.
به گزارش اکوایران، طی ۲۳ سال اخیر سازمان خصوصی سازی نتوانسته حتی نیمی از اهداف بودجه‌ای را محقق سازد.
دولت هرساله در بودجه، ردیف درآمدی تحت عنوان «درآمد از محل واگذاری سهام و بنگاه‌ها به بخش خصوصی» را در نظر می‌گیرد تا هم بتواند بخشی از هزینه‌های خود را از این محل پوشش دهد و هم در راستای خصوصی‌سازی حرکت کند.
بررسی گزارش‌های سازمان خصوصی سازی طی سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۲ نشان می‌دهد عملکرد سازمان خصوصی سازی در مجموع قابل قبول نبوده و توانسته در همه سال‌های اهداف بودجه‌ای را تحقق بخشد.
طی ۲۳ سال گذشته، سازمان خصوصی‌سازی در ایران نتوانسته حتی نیمی از اهداف بودجه‌ای خود را در زمینه واگذاری سهام و بنگاه‌های دولتی به بخش خصوصی محقق کند. این موضوع در حالی رخ داده که دولت هرساله در بودجه، ردیف درآمدی تحت عنوان «درآمد از محل واگذاری سهام و بنگاه‌ها به بخش خصوصی» را در نظر می‌گیرد تا هم بتواند بخشی از هزینه‌های خود را از این محل پوشش دهد و هم در راستای خصوصی‌سازی حرکت کند.
بررسی گزارش‌های سازمان خصوصی‌سازی طی سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که عملکرد این سازمان در مجموع قابل قبول نبوده و در اکثر سال‌ها نتوانسته به طور کامل اهداف بودجه‌ای خود را تحقق بخشد و همین امر موجب تحمیل کسری بودجه شده است.
عملکرد ضعیف در دو دهه
گزارش سازمان خصوصی‌سازی نشان می‌دهد میزان درآمدی که دولت طی ۲۳ سال اخیر (از سال ۱۳۸۰ تا بهمن ماه ۱۴۰۲) از محل واگذاری سهام و بنگاه‌های خود پیش‌بینی کرده قریب به ۵۲۰ هزار میلیارد تومان بوده است، اما عملکرد ضعیف این سازمان موجب تحقق تنها ۳۸ درصدی این هدف و کسب ۱۹۷ هزار میلیارد تومان درآمد شده است.
بررسی عملکرد سالانه سازمان خصوصی‌سازی نشان می‌دهد که بیشترین میزان تحقق درآمدی دولت از محل واگذاری سهام و بنگاه‌ها در سال ۱۳۹۹ با ۲۹۷ درصد (معادل ۳۵.۵ هزار میلیارد تومان) و کمترین میزان آن در سال ۱۴۰۰ با تحقق تنها ۲ درصد از هدف بودجه‌ای رقم خورده است.
در سال گذشته نیز میزان پیش‌بینی دولت از کسب درآمد از محل واگذاری سهام و بنگاه‌ها (۲۰۵.۵ همت) بی‌سابقه بود و به نظر می‌رسید با توجه به عملکرد سازمان خصوصی‌سازی طی سال‌های اخیر، دولت دچار بیش برآوردی شده باشد؛ به همین دلیل کارشناسان اقتصادی این هشدار را داده بودند که دولت در سال ۱۴۰۲ از این ناحیه دچار کسری بودجه خواهد شد.
عوامل ناکامی خصوصی سازی
عملکرد ضعیف دولت و سازمان خصوصی‌سازی در واگذاری سهام و بنگاه‌ها طی سال‌های اخیر در حالی رخ داده که بسیاری از اقتصاددانان معتقدند واگذاری بنگاه‌های دولتی همچنان با حضور پررنگ و حداکثری شرکت‌های شبه دولتی و عدم حضور جدی بخش خصوصی در خرید سهام شرکت‌های دولتی انجام می‌شود.
از دیگر عواملی که برای عملکرد ضعیف خصوصی‌سازی بنگاه‌های دولتی عنوان می‌شود، سنگ‌اندازی برخی نهادها در این فرآیند و همچنین خودداری شرکت‌های دولتی از واگذار شدن است.
کارشناسان و صاحبنظران حوزه خصوصی‌سازی معتقدند نهادها و سازمان‌های مرتبط با این فرآیند از جمله سازمان خصوصی‌سازی، سازمان بورس اوراق بهادار و وزارت امور اقتصادی و دارایی کشور باید تلاش حداکثری خود را معطوف به افزایش انگیزه و توان بخش خصوصی برای مشارکت فعال در فرآیند خصوصی‌سازی و خرید سهام شرکت‌های دولتی واگذار شده کنند تا حضور بخش خصوصی واقعی در کوتاه‌ترین زمان افزایش یابد.
با وجود تاکیدات مکرر بر ضرورت خصوصی‌سازی در ایران، به نظر می‌رسد این فرآیند با چالش‌های متعددی روبرو است که رفع آنها نیازمند عزم جدی دولت و اصلاحات ساختاری در نظام اقتصادی کشور است.
