اکو ایران: بانک مرکزی خبر از رشد ماهانه ۱ درصدی پایه پولی و رشد نقطه به نقطه ۳۱.۷ درصدی آن داده که حاکی از افت سرعت رشد این متغیر پولی است. با این حال این بانک همچنین خبر از افزایش ۵.۲ درصدی دارایی‌های خارجی خود در ماه اخیر داده است. بنابراین علت کاهش رشد پایه پولی احتمالا کاهش در خالص بدهی‌های دولت یا بانک‌ها به بانک مرکزی یا سایر اقلام بانک مرکزی است.
به گزارش اکو ایران، بانک مرکزی جدیدترین ارقام مربوط به نرخ رشد کل‌های پولی را در دی ۱۴۰۲ منتشر کرد. پایه پولی یکی از مهم‌ترین متغیرهای پولی است که به آن پول پر قدرت نیز گفته می‌شود.،زیرا این پول که توسط بانک مرکزی منتشر می‌شود می‌تواند در فرایندهای بانکی چندین برابر پول خلق کند.
مطابق گزارش بانک مرکزی حجم پایه پولی در دی امسال نسبت به ماه قبل ۱ درصد و نسبت به دی ماه سال گذشته ۳۱.۷ درصد رشد کرده است. بنابراین حجم پایه پولی در این ماه به مقدار یک هزار و ۳۳ هزار میلیارد تومان رسیده است.
همچنین بانک مرکزی اعلام کرده که دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در این ماه افزایش یافته و سهم ۲.۳ درصدی در رشد ماهانه پایه پولی داشته است.
در این گزارش روند رشد پایه پولی در یک سال اخیر بررسی شده است.
رشد ماهانه پایه پولی در کمترین سطح از ابتدای تابستان
حجم پایه پولی تابعی از مقادیر دارایی‌ها و بدهی‌های بانک مرکزی است. این متغیر پولی چهار جزء اصلی دارد؛ دارایی‌های خارجی، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، بدهی دولت به بانک مرکزی و سایر اقلام این بانک. تغییر در هر یک از این اقلام می‌تواند پایه پولی را تحت تاثیر قرار دهد. اهمیت تغییر در پایه پولی در اینجاست که تغییر در آن می‌تواند به تغییر در خلق نقدینگی بیانجامد و نقدینگی همان پول در گردشی است که افزایش آن تورم‌زا خواهد بود.
بررسی روند رشد پایه پولی در یک سال اخیر نشان می‌دهد رشد ماهانه این متغیر پولی یعنی تغییرات آن در هر ماه نسبت به ماه قبل در این مدت به طور کلی نزولی بوده به طوری که از ۲.۴ درصد در دی ۱۴۰۱ به ۱ درصد در دی ۱۴۰۲ رسیده که کمترین سطح رشد آن از ابتدای تابستان امسال بوده است.
همچنین بررسی تغییرات پایه پولی در مقیاس نقطه به نقطه در یک سال اخیر نیز حاکی از این است که سرعت رشد پایه پولی به کمترین سطح آن در این مدت رسیده است.
رشد نقطه به نقطه پایه پولی در کمترین سطح یک سال گذشته
رشد نقطه به نقطه تغییرات را نسبت به موقعیت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد. بنابراین با استفاده از آن می‌توان تصویر بلندمدت‌تری از تحولات رخ‌داده داشت.
مطابق ارقام بانک مرکزی رشد نقطه به نقطه پایه پولی در در دی ماه امسال به کمترین سطح خود در یک سال اخیر برابر با ۳۱.۷ درصد رسیده است. این متغیر مهم پولی از دی ماه ۱۴۰۱ تا فروردین ۱۴۰۲ روندی رو به رشد داشت به طوری که در ابتدای امسال به بیشترین سطح خود برابر با ۴۵ درصد رسید. با این حال از اردیبهشت امسال سرعت رشد آن رو به افول گذاشت.
برای فهم علت کاهش سرعت رشد پایه پولی در این یک سال باید اجزای آن را مورد بررسی قرار داد. البته جزئیات آمار اجزای این متغیر پولی فقط تا پایان شهریور در دسترس است. اما بانک مرکزی در مورد دارایی‌های خارجی بانک مرکزی به رشد ۵.۲ درصدی آن نسبت به ماه قبل اشاره کرده است.
رشد ۵.۲ درصدی دارایی‌های خارجی بانک مرکزی
همانطور که ذکر شد پایه پولی چهار جزء اصلی دارد. یکی از این اجزا خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی است. معنای این جزء ذخایر طلا و ارزی است که بانک مرکزی در اختیار دارد. به عبارت دیگر وقتی ارز خارجی از محل صادرات یا هر محل دیگر وارد بانک مرکزی می‌شود بانک مرکزی به ازای آن پول پر قدرت به بیرون انتشار می‌دهد.
بانک مرکزی اعلام کرده که دارایی خارجی بانک مرکزی نسبت به ماه قبل ۵.۲ درصد افزایش یافته است. آمار این نهاد از تقویت دارایی‌های خارجی در حالی است که برخی کارشناسان علت افزایش نرخ ارز در مدت اخیر را کاهش ذخایر ارزی بانک مرکزی می‌دانستند.
این نهاد همچنین تصریح کرده که سهم دارایی‌های خارجی از رشد ماهانه پایه پولی نیز ۲.۳ درصد بوده است. بنابراین وقتی رشد ماهانه پایه پولی برابر با ۱ درصد بوده می‌توان نتیجه گرفت که رشد برخی از سه جزء دیگر پایه پولی منفی بوده است. این یعنی احتمالا خالص بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، خالص بدهی دولت به بانک مرکزی و یا سایر اقلام بانک مرکزی کاهش یافته است. با این حال تا انتشار جزئیات متغیرهای پولی نمی‌توان در مورد این مسئله اظهار نظر دقیقی کرد.
