اکو ایران: تقاضای بانک‌ها برای نقدینگی و تزریق پول توسط بانک مرکزی در بازار باز به بیشترین حد در هفته‌های اخیر رسیده است. همچنین تزریق پول در بازار شبانه توسط بانک مرکزی نیز مقداری افزایش یافته که می‌تواند حاکی از مشکل کمبود نقدینگی بانک‌ها باشد.
به گزارش اکو ایران، بانک مرکزی گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی در هفته منتهی به ۲ بهمن ۱۴۰۲ را منتشر کرد. این نهاد پولی برای کنترل نقدینگی و نرخ بهره در بازار بین بانکی عملیات بازار باز را به صورت هفتگی برگزار می‌کند. این روش با استفاده از خرید و فروش اوراق میان بانک مرکزی و بانک‌ها انجام می‌شود. روش دیگر سیاست پولی بانک مرکزی نیز عملیات در بازار بین بانکی است که به آن اعتبارگیری قاعده‌مند گفته می‌شود. به مطابق آمار منتشر شده میزان اعتبار تزریق شده در بازار باز برای سومین هفته متوالی برابر با ۱۴۴ هزار و ۹۹۰ میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که درخواست بانک‌ها برای پول در این هفته بیشتر از هفته‌های بوده است. همچنین ۱۰ هزار و ۸۱۹ میلیارد تومان نیز در قالب اعتبارگیری قاعده‌مند به بازار بین بانکی یا همان بازار شبانه تزریق شده که نسبت به هفته گذشته مقداری افزایش یافته است.
بازار باز و کنترل نرخ بهره
بانک مرکزی با استفاده از قدرت تنظیم‌کنندگی خود می‌تواند بر بازار پول اثر گذارد. یکی از راه‌های اثرگذاری این نهاد پولی بر این بازار اجرای عملیات بازار باز است. این عملیات در بازار بین بانکی انجام می‌شود.
بازار بین بانکی بازاری است که همه بانک‌ها در آن حضور دارند و نیاز خود به نقدینگی را از طریق مبادله پول با یکدیگر برطرف می‌کنند. این تبادل پول با نرخ بهره بین بانکی انجام می‌شود. اگر نقدینگی در این بازار کم باشد نرخ بهره افزایش می‌یابد؛ بنابراین بانک مرکزی با تزریق منابع سعی می‌کند نرخ بهره را کنترل کند. زیرا نرخ بهره از مهم‌ترین فاکتورهای اقتصادی است که نوسان آن اثر قابل توجهی بر متغیرهای دیگر از جمله تورم خواهد گذاشت.
تزریق منابع در این بازار از ابتدای سال با نرخ بهره ۲۳ درصد انجام شده و سررسید بازپرداخت آن نیز ۷ روز است.
رکورد درخواست نقدینگی بانک‌ها در بازار باز هفته‌های اخیر
در هفته گذشته یعنی هفته منتهی به ۲ بهمن سال جاری، ۲۴ بانک در قالب عملیات بازار باز از بانک مرکزی درخواست اعتبار کردند که ارزش سفارش‌های ارسال شده بالغ بر ۱۵۳ هزار و ۴۶۰ هزار میلیارد تومان بوده که رکورد ارزش سفارش در هفته‌های اخیر بوده است. اما از این رقم بانک مرکزی تنها ۱۴۴ هزار و ۹۹۰ میلیارد تومان آن را پذیرفته و به بازار تزریق کرده است. این رقم که برای سومین هفته متوالی بدون تغییر مانده یکی از بیشترین مبالغ تزریق شده از سوی بانک مرکزی از ابتدای سال بوده است.
همچنین مقدار استقراض بانک‌ها از بانک مرکزی در بازار شبانه نیز نسبت به هفته قبل مقداری افزایش یافته است.
افزایش تزریق پول در بازار شبانه
اعتبارات قاعده‌مند راه دیگری برای حل مشکل کمبود نقدینگی بانک‌ها است. تاریخ سررسید این نوع از استقراض بسیار کوتاه‌مدت و نرخ سود آن ۲۴ درصد است.
در این هفته بانک‌ها در بازار بین بانکی ۱۰ هزار و ۸۱۰ میلیارد تومان به ۴ بانک و موسسه غیر بانکی اعتبار پرداخت کرده که ۵ هزار همت آن بازپرداخت شده است. این رقم که در ابتدای دی ماه افزایش قابل توجهی یافته بود در هفته گذشته کاهش یافت و به ۸ هزار میلیارد تومان رسید اما در هفته اخیر مجددا به میزان ۲ هزار میلیارد تومان افزایش یافت.
آیا بانک‌ها مشکل جدی کمبود نقدینگی دارند؟
با مقایسه نرخ بهره بین بانکی که پس از چند هفته کاهش مجددا افزایش یافته و به ۲۳.۴۹ درصد رسیده است و همچنین افزایش ارزش درخواست بانک‌ها از بانک مرکزی برای تزریق منابع در بازار باز می‌توان گفت بانک‌ها از نظر منابع نقدینگی در تنگنا هستند که این تنگنا هم می‌تواند به دلیل شرایط تورمی و هم سیاست‌های کنترلی بانک مرکزی بر بانک‌ها قابل توجیه باشد.
با این حال با توجه به افزایش ارزش اعتبارات قاعده‌مند توسط بانک مرکزی در بازار بین بانکی می‌توان گفت که این نهاد در تلاش برای جلوگیری از افزایش مازاد تقاضا برای پول است.
