اکو ایران: در پایان ماه شهریور بانک سپه بیشترین تسهیلات یا مطالبات غیر جاری را در میان بانک‌های کشور داشته است. بانک‌های صنعت و معدن، کشاورزی، توسعه صادرات و پارسیان دیگر بانک‌هایی هستند که بیشترین مطالبات غیر جاری را داشته‌اند. در میان این پنج بانک، مطالبات بانک کشاورزی نسبت به خرداد بیش از سایر بانک‌ها رشد کرده است.
به گزارش اکو ایران، بانک مرکزی آمار تسهیلات غیرجاری بانک‌ها را تا پایان شهریور ۱۴۰۲ منتشر کرده است. در این آمار اطلاعات تسهیلات اعطا شده از سوی ۲۳ بانک و موسسه مالی کشور به تفکیک ذی‌نفعان مختلف موجود است. ذی‌نفع بنگاهی اقتصادی یا شخصی است که به او تسهیلات پرداخت می‌شود. اگر از زمان سررسید این تسهیلات دو ماه یا بیشتر گذشته باشد، اما ذی‌نفع اقدام به بازپرداخت اصل و سود آن به بانک نکرده باشد، تسهیلات از نوع غیر جاری خواهد بود. ارقام این نوع تسهیلات به نوعی شاخصی از مطالبات بانک‌ها است و ذی‌نفعان در واقع بدهکاران بانکی محسوب می‌شوند. مطابق آمار بانک مرکزی مجموع تسهیلات غیر جاری ۲۳ بانکی که اطلاعات آن‌ها منتشر شده است در پایان ماه شهریور سال جاری برابر با ۲۹۸ هزار و ۸۹۶ میلیارد تومان بوده است. برای ماه خرداد نیز آمار تسهیلات ۲۴ بانک منتشر شده بود. باید توجه داشت که بانک‌هایی که آمار تسهیلات آن‌ها منتشر شده در این دو ماه کاملا یکسان نبوده‌اند. یعنی بانک مرکزی آمار بانک‌ها را به طور کامل منتشر نکرده است. مثلا آمار تسهیلات بانک صادرات و بانک ملی در خرداد ماه موجود است، اما اطلاعات این بانک‌ها در ماه شهریور موجود نیست. بنابراین مجموع ارقام تسهیلات در این دو ماه را نمی‌توان به عنوان مجموع تسهیلات بانک‌های کشور دانست.
مطابق اطلاعات منتشر شده توسط بانک مرکزی در میان بانک‌هایی که اطلاعات آن‌ها منتشر شده بانک‌های سپه، صنعت و معدن، کشاورزی، توسعه صادرات و پارسیان بیشترین مقدار تسهیلات غیر جاری را در شهریور داشته‌اند.
وضعیت تسهیلات غیرجاری به تفکیک بانک های کشور در شهریور ۱۴۰۲
ارقام تسهیلات غیر جاری از دو جهت حائز اهمیت است. یک اینکه رشد تسهیلات غیر جاری بانک‌ها افزایش ریسک اعتباری و نقدینگی برای آن‌ها را در پی دارد و آن‌ها را در خطر ورشکستگی قرار می‌دهد. باید توجه داشت که بانک‌ها به طور عادی تسهیلاتی را به بنگاه‌های اقتصادی برای بهبود وضعیت آن‌ها می‌پردازند، اما با دادن این تسهیلات در واقع دارایی خود را در اختیار آن‌ها گذاشته‌اند. بنابراین اگر به موقع به آن‌ها بازنگردد برای پرداخت اعتبار و نقدینگی با کسری مواجه می‌شوند و کسری زیاد می‌تواند آن‌ها را به آستانه ورشکستگی برساند. دو اینکه وقتی بانک‌ها مطالبات خود را نتوانند پس بگیرند و با مشکل نقدینگی مواجه شوند، از بانک مرکزی قرض می‌گیرند. مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها در سمت منابع پایه پولی لحاظ می‌شود. بنابراین رشد تسهیلات غیر جاری بانک‌ها مستقیما به رشد پایه پولی منجر می‌شود. رشد پایه پولی نیز موجب افزایش نقدینگی شده و در تورم منعکس خواهد شد. برای مثال آمار پایه پولی در ماه خرداد نشان می‌دهد مقدار مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها برابر با ۳۹۳ هزار میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بوده است. از سوی دیگر مجموع تسهیلات غیر جاری بانک‌ها در این ماه نیز برابر با ۳۰۴ هزار و ۳۶۶ میلیارد تومان بوده است. یک برداشت از نزدیکی این مقادیر به یکدیگر می‌تواند این باشد که بانک‌هایی که در این ماه تسهیلات پرداخت کرده‌اند و نتوانسته‌اند آن را باز پس گیرند، برای حل مشکل اعتباری و نقدینگی خود دست به دامن بانک مرکزی شده‌اند و این امر به رشد پایه پولی و به اعتقاد برخی به تورم منجر شده است.
آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد بانک سپه بیشترین مقدار تسهیلات غیر جاری را در پایان شهریور نسبت به بانک‌های دیگر کشور که اطلاعات آن‌ها منتشر شده داشته است. مجموع مقدار مطالبات این بانک از ذی‌نفعان مختلف برابر با ۹۴ هزار و ۷۰۸ میلیارد تومان است که ۳۲ درصد از کل مطالبات بانک‌های کشور را تشکیل می‌دهد. باید در نظر داشت که از انتهای سال ۱۳۹۷ با مصوبه شورای پول و اعتبار و شورای عالی سران قوا پنج بانک در بانک سپه ادغام شدند و همه سپرده‌ها و تسهیلات این بانک‌ها به این بانک منتقل شد. بنابراین لازم است این عامل مهم در مبلغ بالای تسهیلات غیر جاری این بانک در نظر گرفته شود.
بانک صنعت و معدن در پایان شهریور دومین بانک کشور بوده است که بیشترین تسهیلات را پرداخت کرده اما نتوانسته آن‌ها را پس بگیرد. مبلغ تسهیلات غیر جاری این بانک برابر به ۷۷ هزار و ۲۵۸ میلیارد تومان می‌رسد که برابر با ۲۶ درصد از مجموع مطالبات بانکی کشور است.
سومین بانک کشور که بیشترین مطالبات غیر جاری را دارد، بانک کشاورزی است که مقدار تسهیلات غیر جاری آن برابر با ۳۵ هزار و ۸۴۸ میلیارد تومان و ۱۲ درصد از کل تسهیلات غیر جاری بانک‌ها است.
بانک توسعه صادرات با مبلغ تسهیلات غیر جاری برابر با ۱۸ هزار و ۴۸۸ میلیارد تومان چهارمین بانک کشور در مبلغ تسهیلات غیر جاری است که مقدار تسهیلات اعطایی آن ۶ درصد از مجموع تسهیلات بانکی را تشکیل می‌دهد.
پنجمین بانک با بیشترین مبلغ تسهیلات اعطا شده غیر جاری نیز بانک پارسیان است که مطالبات آن به رقم ۱۵ هزار و ۵۸۳ میلیارد تومان رسیده و ۵ درصد از کل تسهیلات غیر جاری بانک‌های کشور است.
همچنین مجموع تسهیلات اعطا شده از سوی ۱۸ بانک دیگری که اطلاعات آن‌ها منتشر شده در پایان شهریور بالغ بر بر ۵۷ هزار میلیارد تومان بوده است و تسهیلات این بانک‌ها با یکدیگر ۱۹ درصد از کل تسهیلات بانکی را تشکیل می‌دهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در میان نهادهای مالی تا پایان شهریور ماه امسال، مطالبات بانک کشاورزی در سه ماه دوم سال بیش از چهار بانک دیگر رشد کرده است.
رشد تسهیلات بانک کشاورزی در سه ماهه دوم سال
بانک‌هایی که بیشترین تسهیلات غیر جاری را در شهریور داشته‌اند، در واقع بیشترین سهم از کل مطالبات بانکی کشور را دارند. خوب است بررسی شود که آیا تسهیلات غیر جاری این بانک‌ها در مدت اخیر افزایش یافته یا مطالبات قدیمی‌تری که همچنان پرداخت نشده است، وضعیت این بانک‌ها را به اینجا رسانده است.
بررسی آمار خرداد و مقایسه آن با ماه شهریور نشان می‌دهد که در میان پنج بانک کشور که در شهریور ماه بیشترین مقدار تسهیلات غیر جاری را داشتند، تسهیلات غیر جاری بانک کشاورزی بیش از همه رشد کرده است. تسهیلات این بانک در خرداد سال جاری برابر با ۱۹۸ هزار و ۹۲۶ میلیارد تومان بوده که در طی سه ماه بعدی به میزان ۸۰.۲ درصد رشد کرده است.
تسهیلات غیر جاری بانک پارسیان نیز در سه ماه تابستان ۴.۷ درصد رشد کرده است. این تسهیلات برای این بانک در خرداد برابر با ۱۴۸ هزار و ۹۰۶ میلیارد تومان بوده است.
مطالبات بانک سپه نیز در ماه خرداد برابر با ۹۴۲ هزار و ۳۴۷ میلیارد تومان بوده و در این مدت رشد اندک ۰.۵ درصدی داشته است. این در حالی است که مقدار تسهیلات غیر جاری دو بانک صنعت و معدن و توسعه صادرات کاهش یافته است و این نشان می‌دهد در واقع ریسک نقدینگی و اعتباری این بانک‌ها کم شده است. میزان تسهیلات بانک صنعت و معدن در خرداد برابر با ۷۸۸ هزار و ۱۶۹ میلیارد تومان بوده که تا شهریور ۲ درصد کاهش یافته است. در این مدت از تسهیلات غیر جاری بانک توسعه صادرات نیز ۱۹ درصد کم شده است. مقدار این تسهیلات در خرداد برابر با ۲۲۸ هزار و ۱۰۸ میلیارد تومان است.
