اکوایران: بر اساس گزارش‌های بانک مرکزی، جزئیات متغیرهای تورم‌ساز در انتهای تابستان ۱۴۰۲ اعلام شده است. بر پایه همین آمار، مشاهده می‌شود حجم پول در اقتصاد ایران رشد ۴۲ درصدی داشته درحالیکه نقدینگی حدود ۲۷ درصد رشد کرده است. علاوه بر این موضوع، ترکیب نقدینگی از پول و شبه پول نیز با تغییراتی مواجه بوده است.
به گزارش اکوایران، پول پرقدرت یا پایه پولی به کل دارایی‌هایی از بانک مرکزی گفته می‌شود که در ازای آن پول در جامعه تزریق شده است. آمارها نشان می دهد در انتهای تابستان سال جاری حجم پول پرقدرت در جامعه حدود ۹۸۱ هزار میلیارد تومان به ثبت رسیده که نسبت به شهریور ۱۴۰۱ حدود ۲۹۰ همت بیشتر شده یا به عبارت دیگر ۴۲ درصد رشد کرده است.
بر اساس آمار، بیش از پنجاه درصد رشد پایه پولی در یکسال منتهی به شهریور ۱۴۰۲ را بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی داشته است. همچنین در مقایسه با انتهای سال ۱۴۰۱ پایه پولی حدود ۱۴.۱ درصد معادل ۱۲۱ همت رشد داشته است.
عبور پول پرقدرت از کانال بانک‌ها و حجم نقدینگی در شهریور
پایه پولی برای تزریق شدن درون جامعه، ابتدا از کانال بانک‌ها عبور می‌کند. به دلیل خاصیت خلق شبه پول میان بانک‌ها، پول پرقدرت با ضریب فزاینده چند برابری، منجر به تزریق نقدینگی بزرگتر از پایه پولی در اقتصاد می‌شود. در حال حاضر بر اساس محاسبات بانک مرکزی، به ازای هر واحد پول پرقدرتی که توسط بانک مرکزی خلق می‌شود، حدودا ۷.۲۳ واحد نقدینگی در اقتصاد تزریق می‌شود.
بنابراین مطالعات نشان می‌دهد در آخرین ماه تابستانی ۱۴۰۲ بیش از ۷ هزار و ۹۹ همت نقدینگی در اقتصاد در جریان بوده است. بر اساس محاسبات، حجم نقدینگی در جامعه در مقایسه با شهریور سال گذشته ۱۵۰۵ همت معادل ۲۶.۹ درصد رشد داشته و در قیاس با انتهای ۱۴۰۱ بیش از ۷۶۱ همت افزوده شده یا به عبارت دیگر متحمل رشد ۱۲ درصدی شده است.
سهم پول و شبه پول از نقدینگی
نقدینگی به دو بخش اصلی قابل تقسیم است. بخشی از نقدینگی به راحتی در دست افراد داد و ستد می‌شود که به آن پول گفته می‌شود. این بخش از نقدینگی کل اسکناس و مسکوک در دست افراد و سپرده‌های دیداری را شامل می‌شود. بر اساس آمارها در انتهای تابستان ۱۴۰۲، حدود هزار و ۷۹۱ همت از کل ۷ هزار و ۹۹ همت نقدینگی موجود در جامعه از پول تشکیل شده است.
به همین ترتیب ۲۵.۲ درصد از کل نقدینگی در اقتصاد در انتهای تابستان، از جنس پول بوده است. همچنین بر اساس محاسبات، کل حجم پول موجود در جامعه در انتهای شهریور ۱۴۰۲ در قیاس با ماه مشابه در ۱۴۰۱ حدود ۴۰.۶ درصد معادل۵۱۷ همت رشد کرده است.
این درحالیست که باقی نقدینگی را تماما شبه پول در بر گرفته است. تنها تفاوت پول و شبه پول در محدودیت برداشت و استفاده از شبه پول خلاصه می‌شود. به عبارت دیگر سپرده‌های مدت‌دار که افراد با یک تاخر زمانی قابلیت برداشت از آن‌ها را دارند، شبه پول به شمار می‌آیند.
مشاهده می‌شود در بازه زمانی مورد بررسی، حدود ۷۴.۷ درصد از کل نقدینگی در جامعه معادل ۵ هزار و ۳۰۷ همت، جنس شبه پول داشته که در مقایسه با مقطع زمانی مشابه در سال گذشته حدود ۲۲.۸ درصد و معادل ۹۸۷ همت بیشتر شده است.
