به گزارش اکوایران، برخی کارشناسان عنوان می‌کنند که کاهش فعالیت بانک مرکزی در عملیات بازار باز باعث شده تا بخشی از تقاضای نقدینگی در بازار باز بی‌پاسخ بماند و به بازار شبانه(بین‌بانکی) منتقل شود. این اتفاق منجر به افزایش شدید نرخ بهره بازار شبانه در ۴ هفته اخیر نسبت به ماه‌های گذشته شده است. موضوعی که عمدتا ریشه ذر تداوم کسری نقدینگی در بانک ها دارد.

داده‌ها نشان می‌دهد علی‌رغم اینکه نرخ بهره‌ بین‌بانکی در مقایسه با هفته گذشته کمی کاهش یافته اما هنوز در یکی از بالاترین نقاط شش ماهه اخیر قرار دارد. 

لنگرهایی برای تثبیت اقتصادی

سالیان متمادی بانک‌های مرکزی برای برقراری تعادل در اقتصاد از روش‌های مختلفی استفاده می‌کردند. زمانی روش این نهادها هدف‌گذاری نرخ ارز بود. در این شرایط بانک مرکزی برای تثبیت اقتصاد، نرخ ارز را در یک میزان ثابتی تثبیت می‌کرد تا تورم و بازارها در تعادل قرار بگیرند. مدتی نیز هدفگذاری بانک‌های مرکزی تعیین نرخ تورم بود. برای مثال بانک مرکزی عنوان می‌کرد برای حفظ تعادل در اقتصاد هرسال سیاست‌پولی را طوری باید رقم بزنیم تا به نرخ تورم مدنظر برسد. 

امروزه بانک‌های مرکزی در برخی کشورها رویکرد هدفگذاری نرخ بهره بین‌بانکی را دنبال می‌کنند. طبق این رویکرد اگر نرخ بهره بین بانکی کنترل شود و در تعادل باقی بماند، در ادامه اقتصاد نیز در تعادل خواهد ماند. 

عکس ترنج

عملیات شبانه بانک‌ها

بازار بین‌بانکی نوعی بازار در اقتصاد است که در آن بانک‌ها به عرضه و تقاضای منابع مالی می‌پردازند. در این بازار بانک‌هایی با مازاد نقدینگی به بانک‌های متقاضی نقدینگی، اعتبار قرض می‌دهند و در عوض در پایان سررسید(۲۴ تا ۴۸ ساعت) اصل پول و بهرهآن را دریافت می‌کنند. طبق قانون عرضه و تقاضا، هر چقدر میزان تقاضای نقدینگی بیشتر از عرضه آن باشد، نرخ بهره افزایش یافته و بالاتر می‌رود. 

با توجه به اینکه نرخ بهره بین‌بانکی بر سایر نرخ‌ها اثرگذار است و تغییرات آن می‌تواند اقتصاد را از حالت تعادل خارج کند، بانک مرکزی تمایل دارد که نرخ بهره در کم نوسان‌ترین حالت باقی بماند. برای محدود کردن نوسانات نرخ بهره بازار شبانه(بین‌بانکی) یک کریدور تعریف می‌شود که به صورت رسمی از ۱۷ تا ۲۴ درصد است. اما عملا به دلیل اینکه با نرخ ۲۳ درصد بانک‌ها می‌توانند در عملیات بازار باز شرکت کنند و از این طریق منابع مورد نیاز خود را  تامین کنند، غالبا کانال تغییرات نرخ بهره شبانه بین ۲۳ تا ۲۴ درصد محدود می‌شود. 

وضعیت نرخ بهره بین‌بانکی در هفته دوم مهر

نرخ بهره شکل گرفته در بازار بین‌بانکی در هفته منتهی به ۱۲ مهر سال جاری ۲۳.۷۵ درصد به ثبت رسیده است. آمارها نشان می‌دهد که پس از ۱۵ شهریور، با افت شدید فعالیت بانک مرکزی در عملیات بازار باز، نرخ بهره بین‌بانکی نیز افزایش یافته و حتی تا ۲۳.۸ درصد نیز رسیده است. داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد در هفته گذشته از شدت جهش نرخ بهره کاسته شده و به ۲۳.۷۵ درصد رسیده است. با وجود اینکه نرخ بهره در هفته گذشته قله نوردی خود را به اتمام رسانده ، هنوز هم این نرخ در سطوح بسیار بالاتری نسبت به خرداد تا اواسط شهریور دارد. 

به اعتقاد برخی جهش شدید نرخ بهره در بازار بین‌بانکی در ۴ هفته اخیر نتیجه‌ی کاهش فعالیت بانک مرکزی در عملیات بازار باز است که باعث شده تا بخشی از تقاضای نقدینگی در بازار باز، بی‌پاسخ مانده و درعوض به بازار شبانه منتقل شود و فشار برای افزایش نرخ بهره را بیشتر کند.