اکوایران: بانک مرکزی طی نیمه نخست سال جاری معادل ۱۴۰ هزار و ۸۷۳ میلیارد تومان تسهیلات در قالب خط اعتباری به سه بانک کشاورزی، سپه و تجارت پرداخت کرده است.
به گزارش اکوایران، بانک مرکزی از ابتدای سال جاری بیش از ۱۴۰ همت خط اعتباری به سه بانک کشاورزی، سپه و تجارت پرداخت کرده است.
به دلیل حجم بالای استقراض بانک‌ها از بانک مرکزی برای رفع ناترازی و کسری نقدینگی، در بودجه ۱۴۰۲ بانک مرکزی موظف شد به صورت ماهانه میزان مانده خط اعتباری پرداخت شده به بانک‌ها را افشا و برای عموم منتشر کند.
در همین راستا بانک مرکزی اولین آمارهای مربوط به اعطای خط اعتباری به بانک‌ها را منتشر کرد.
بر اساس بند «س» تبصره ۵ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ که در مورد تامین مالی داخلی است، «اعطای اعتبار جدید به بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی بدون دریافت وثیقه در قالب خط اعتباری یا اضافه برداشت، توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ممنوع است. نوع و میزان وثایق قابل پذیرش موضوع این بند توسط شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به‌صورت ماهانه میزان مانده خط اعتباری پرداخت شده به بانک‌ها و موسسات غیراعتباری غیربانکی را به تفکیک بانک و به همراه نرخ سود مدت بازپرداخت، وثیقه دریافتی و مقرره مبنای پرداخت خط اعتبارات در تارنمای خود در دسترس عموم قرار دهد».
طبق گزارش بانک مرکزی، از ابتدای سال جاری تا پایان شهریور ماه امسال در مجموع ۵ مورد خط اعتباری به سه بانک سپه، کشاورزی و تجارت پرداخت شده است.
خرید گندم اولین هدف خط اعتباری بانک مرکزی
اولین خط اعتباری در خرداد سال جاری به بانک کشاورزی پرداخت شده است. خط اعتباری که برخلاف آنچه در بودجه عنوان شده وثیقه‌ای بابت آن دریافت نشده و بانک مرکزی تنها به جهت تضمین‌نامه سازمان برنامه و بودجه کشور معادل ۱۵ همت خط اعتباری را با نرخ سود ۲۳ درصد و مدت بازپرداخت ۱۲ ماهه به بانک کشاورزی پرداخت کرده است.
بر اساس آنچه در این گزارش عنوان شده، اعطای خط اعتباری ۱۵ همتی بانک مرکزی به بانک کشاورزی در راستای مقرره قانونی «مصوبه شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی، مصوبه شورای پول و اعتبار و مصوبه کمیسیون عملیات پولی و اعتباری» صورت گرفته است.
بر اساس مصوبه شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی، بانک مرکزی موظف است از طریق بانک‌های عامل مبلغ ۳۰ همت تسهیلات مندرج در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور را به صورت خط اعتباری در اختیار شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران قرار دهد که تاکنون نیمی از آن را پرداخت کرده است.
سازمان برنامه و بودجه کشور بر اساس آنچه بیان شد نیز مکلف است بازپرداخت اصل و سود تسهیلات اعطایی به شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران جهت خرید تضمینی گندم را تضمین نماید.
شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران نیز در ادامه باید تسهیلات دریافتی را از محل فروش محصولات خریداری‌شده و مطالبات یارانه خرید گندم و نان (ضرر و زیان) در سررسید مقرر تسویه نماید.
۵۰ همت خط اعتباری با نرخ سود صفر
تیر ماه امسال دو خط اعتباری دیگر از سوی بانک مرکزی به بانک‌های کشاورزی و سپه پرداخت شد. در تیر ماه امسال دومین خط اعتباری به ارزش ۵۳.۳ همت به بانک کشاورزی با دو نرخ ۱۸ و ۲۳ درصدی پرداخت شد که مدت بازپرداخت آن جای ابهام دارد. در این گزارش دوره‌ای از ۲۶ تیر ماه سال ۱۴۰۱ تا ۲۵ تیر ماه سال ۱۴۰۲ برای بازپرداخت این خط اعتباری عنوان شده که از زمان آن گذشته است. به نظر می‌رسد این خط اعتباری ناشی از عدم پرداخت خط اعتباری پرداخت شده به بانک کشاورزی در سال گذشته بوده که در تیر ماه امسال بانک مرکزی آن را تمدید کرده است.
لازم به ذکر است بانک مرکزی بابت خط اعتباری مورد اشاره هیچگونه وثیقه‌ای دریافت نکرده و تضمین‌نامه سازمان برنامه و بودجه اساس پرداخت این خط اعتباری بوده است.
کارشناسان اقتصادی بارها هشدار داده‌اند که بانک مرکزی بدون وثیقه مناسب، نباید خط اعتباری و اضافه‌برداشت جدیدی را در اختیار شبکه بانکی قرار دهد و این موضوع در قاعده‌مند کردن سیاست‌گذاری‌های پولی اهمیت دارد.
سومین خط اعتباری که بانک مرکزی پرداخت کرده معادل ۵۰.۵ همت و به بانک سپه بوده است. نرخ سود این خط اعتباری برابر صفر درصد بوده است که مدت زمان پرداخت آن از سال ۱۴۰۱ آغاز و تا ۱۴۰۶ باید تسویه شود. خط اعتباری پرداخت شده به بانک سپه در راستای اجرای ادغام بانک‌ها و موسسات اعتباری وابسته به نیروهای مسلح در بانک سپه بوده است. بانک سپه در قبال دریافت خط اعتباری از بانک مرکزی، سهام پذیرفته خود در بورس اوراق بهادار تهران را وثیقه قرار داده است.
سازمان برنامه‌وبودجه تضمین کننده اصلی خط اعتباری
بانک مرکزی در شهریور ماه امسال نیز دو خط اعتباری به ارزش ۲۲ همت را به دو بانک سپه و تجارت پرداخت کرده است.
بانک سپه برای دومین بار پیاپی یک خط اعتباری دیگر به ارزش ۲۰ همت با نرخ سود ۲۳ درصد و مدت بازپرداخت ۱۲ ماهه از بانک مرکزی در راستای طرح «ادغام بانک‌ها و موسسات وابسته به نیروهای مسلح در بانک سپه» و «ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی» دریافت کرده که بانک مرکزی در قبال پرداخت آن سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و تضمین نامه سازمان برنامه و بودجه کشور را به عنوان وثیقه دریافت کرده است.
بانک تجارت دیگر بانکی است که در شهریور امسال یک خط اعتباری به ارزش ۲ همت در راستای مصوبه شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی دریافت کرد، نرخ سود این خط اعتباری نیز ۲۳ درصد و مدت بازپرداخت آن نیز ۱۲ ماهه بوده است. همچنین وثیقه خط اعتباری بانک تجارت با تضمین نامه سازمان برنامه و بودجه تامین شده است.
گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد، سازمان برنامه و بودجه بابت چهار خط اعتباری از پنج خط اعتباری پرداخت شده توسط بانک مرکزی، تضمین نامه ارائه کرده و تعهد بازپرداخت خط اعتباری‌ها را به عهده گرفته است.
